In mijn blog van 27 februari j.l. Onbeheersbare staatsschulden werd de conclusie getrokken, dat de politieke wil ontbrak om de draconische maatregelen te treffen, die volgens de BIS noodzakelijk waren om de staatsschulden naar een redelijk niveau terug te brengen.

Tevens werd geconcludeerd, dat deze weigering om de realiteit onder ogen te zien, de deur naar de volgende crisis open zou zetten.

Wij zijn nu 6 maanden verder, maar de hierboven genoemde conclusies staan nog steeds overeind. Zowel politici als economen blijven hopen en geloven dat de wereld zich uit de schuldenproblemen kan groeien en verstrekken ondertussen slechts aspirientjes aan zwaar zieke patiënten.

De politieke impasse in de VS over de verhoging van het schuldenplafond heeft tijdelijk de ergste druk van het Europese schuldenprobleem weggenomen. Hoe de bevolking trouwens over het optreden van de Amerikaanse politici denkt, kan het best geïllustreerd worden met deze spotprent:
Pecking Order

De klachten van de doorsnee Amerikaan zien er ongeveer zo uit: alleen de banken worden gered, kostbare oorlogen gaan gewoon door, spaargeld levert niets op, inflatie op voedsel en energie rijst de pan uit, de enorme werkloosheid blijft onopgelost, banen verdwijnen naar het buitenland, huizenprijzen blijven dalen, pensioenen ongedekt en in gevaar ect.

Het ziet ernaar uit dat het in elkaar gesleutelde compromis kan wedijveren met de Europese "oplossingen". Er is afgesproken dat de komende 10 jaar $ 2,1 biljoen bezuinigd gaat worden.

Dat is niet eens een druppel op de gloeiende plaat en laat maar weer eens zien dat bezuinigen vele malen moeilijker is dan uitgeven. Obama had namelijk maar 2 jaar nodig om $ 2,7 biljoen nieuwe schulden te maken!

Men is doodsbenauwd dat noodzakelijke bezuinigingen het broze economische herstel teniet zullen doen.
Als men naar de laatste cijfers over industriële productie kijkt in de belangrijkste economische machtsblokken is het kwaad reeds geschiedt. De wereldeconomie lijkt weer af te stevenen op een recessie.

Voor nieuwe maatregelen om de economie te stimuleren zouden nog meer schulden gemaakt moeten worden en daarvoor lijkt, gezien het matige succes van de laatste ongekend grote stimuleringsronde, geen steun te bestaan.

Daarmee zou de optie, dat men zich uit de schulden kan groeien, komen te vervallen. In dat geval geval blijven er nog 2 andere opties open:

  1. de zogenaamde nucleaire optie, waarmee gedoeld wordt op monetaire verruiming oftewel geld drukken en
  2. de reeds genoemde draconische bezuinigingen

Op dit moment laat het politieke klimaat optie 1 niet toe, maar dat kan natuurlijk zomaar veranderen op het moment dat de spandoeken en molotovcocktails te voorschijn komen.

Met optie 2 wordt momenteel ervaring opgedaan in Griekenland, Ierland en in mindere mate Portugal. Deze landen zitten echter nog strak onder curatele en lijken, ondanks de stevige protesten, vooralsnog de bittere pillen te slikken.

Weigering om het probleem aan te pakken is in ieder geval géén optie. De kredietbeoordelaars en financiële markten hebben daarvoor een beproefd recept: afwaardering van de kredietstatus en rente verhogingen!

Men kan zich trouwens toch al afvragen of renteverhoging, los van genoemde opties, niet onvermijdelijk is.
De VS moet de komende 4 jaar circa $ 10 biljoen aan oude schuld doorrollen en ook nog eens kopers zien te vinden voor $ 6 biljoen aan nieuwe schulden. Europa blijft daar niet heel ver bij achter.

Dat zijn giganteske hoeveelheden staatsobligaties waarvoor een baasje moet worden gevonden. Temeer daar trouwe afnemers als China en Japan het noodgedwongen een beetje zullen laten afweten.

Bij zo'n strijd om de gunst van de belegger past mijns inziens geen rentepercentage van 3%. Het is op dit moment toch al een raadsel waarom beleggers in de VS genoegen nemen met een vergoeding van 3%, terwijl de inflatie al zowat 5% is. Nog voor belasting betekent dat een negatief rendement van 2%!

De verklaring dat Amerikaanse staatsobligaties een zogenaamde "safe haven" vormen in een woelige wereld en dat Amerika toch zo'n geweldige dynamische economie heeft, stamt uit een andere tijd.

De totale schuld van de Amerikaanse samenleving, inclusief ongedekte verplichtingen uit hoofde van pensioen- en medische voorzieningen, bedraagt volgens Bill Gross van Pimco $ 100 biljoen oftewel bijna 7 maal het BBP. Bovendien hebben de huishoudens op de aandelenmarkt en door de inklappende huizenmarkt meer dan de helft van hun vermogen verloren.

Een meer plausibele verklaring zou kunnen zijn, dat de obligatiemarkt rekening houdt met een deflationair scenario, veroorzaakt door het onafwendbare leeglopen van de kredietbubbel.(zie blog van 19-5-2011)

Ook bij een deflationair scenario hangt de rentestand echter af van het risico op wanbetaling en zijn wij weer terug bij de noodzaak maatregelen te treffen om de schuldenlast terug te brengen tot redelijke proporties!

De afgelopen tijd hebben wij kunnen zien, dat beleggers onverbiddelijk de zwakke dieren van de kudde afzonderen door onbetaalbare rente te eisen. De achterblijvers maken ondertussen veel kabaal en proberen zo stoer mogelijk over te komen om zo aan hetzelfde lot te ontsnappen.

De mate van saamhorigheid van de kudde lijkt bij dat selectieproces doorslaggevend te zijn. Tot voor kort was het voor de VS makkelijker daar een beroep op te doen. Het beschamende debat over het kredietplafond heeft dat imago echter zwaar beschadigd.

De Amerikaanse samenleving blijkt zwaar verdeeld te zijn en dat zou Europa een beetje lucht kunnen geven. Europa moet dan wel ondubbelzinnig kiezen voor fiscale eenheid, gekoppeld aan een strak begrotingsbeleid.

Ook nu zullen de kredietbeoordelaars weer een belangrijke rol spelen. Een afwaardering van de Amerikaanse kredietwaardigheid kan toch niet uitblijven?

 
Categorie Financieel Advies