Banken: tucht van de markt of illusie van marktwerking?
De verklaring van de bankier:
“Banken zijn commerciële bedrijven. Winst maken is de hoofddoelstelling. Vanuit deze commerciële houding wordt er dan ook naar de wereld gekeken. Deze benadering zorgt er voor dat er hier en daar wel eens een bankier iets te scherp voor de winst of zijn eigen bonus gaat, waardoor iets als de Libor affaire ontstaat. Maar dat betrof maar een handjevol mensen, dat zegt niets over de bankiers als groep.”
Een andere uitglijder, de rentederivaten, die zijn veel breder uitgezet. “Maar ja, dat hebben we op zich wel goed uitgelegd, maar door de onvoorstelbaar lage rente pakt het nu allemaal wel wat anders uit dan we ooit gedacht hadden.”
De moeite die het MKB moet doen om nog een financiering te krijgen. “Soms telt de verplichting uit het rentederivaat mee, dat is vervelend, maar niets aan te doen. Verder zijn de eisen die de toezichthouders aan ons stellen zo veel scherper geworden, en dat geldt ook voor de vermogenseisen waar we aan moeten voldoen, dus tja. En weet u wel hoeveel we de laatste jaren hebben moeten reserveren en afboeken op die mkb-ers?”
“Dat verklaart ook gelijk waarom onze afdelingen bijzonder beheer zo scherp bezig zijn. Wij moeten de belangen van de mensen die hun spaargeld aan ons toevertrouwen, wel goed behartigen. Dan kunnen we niet al te veel verliezen hebben. De scherpte van bijzonder beheer is in het belang van onze overige klanten!”
De hoge winst op de hypotheken. “We moeten wel hoge rendementen halen vanwege de internationale eisen aan onze solvabiliteit. Bovendien geldt voor diverse banken dat er nog terugbetaald moet worden aan de Nederlandse overheid. Tot die tijd zijn het min of meer staatsbanken en de ellende die dat oplevert! Gewoon commercieel bankieren zit er even niet in. Zelfs een gerechtvaardigde salarisverhoging wordt door die socialistische politici gedwarsboomd!”
Maar waar is die markt dan?
De Nederlandse bankenmarkt heeft te weinig concurrentie, waardoor marges hoger zijn dan in het buitenland. Als er al goede resultaten worden behaald, heeft het daar ook mee te maken.
De salarissen van de top zijn in het buitenland nog hoger dan in Nederland. Maar als de tucht van de markt echt zou werken, zouden de topbankiers naar het buitenland vertrekken. Dat gebeurt dus niet. In de afgelopen (vele) jaren zijn er maar 1 of 2 bankiers geweest die zo’n stap hebben gemaakt. Er is dus geen enkele reden om hier heel hoge salarissen te betalen.
Bankieren is een relatief eenvoudige activiteit. Een activiteit die daarmee niet direct enorme salarissen rechtvaardigt. Natuurlijk zijn er ook bijzonder complexe producten, waardoor het argument voor hoge salarissen wel te billijken zou kunnen zijn. Maar ja, dan komen we weer bij de pakketjes rommelhypotheken uit Amerika, de basis van de banken en economische crisis in 2008, of bij de rentederivaten, waar nu nog heel wat partijen mee worstelen. Of zouden de woekerpolissen (ook afkomstig van veel bank-verzekeraars) een goede rechtvaardiging kunnen zijn?
Wellicht dat het in alle opzichten goed in de greep houden van de bank dan een rechtvaardiging vormt? Maar ja, alle affaires van de afgelopen jaren wijzen niet op die sterke greep. En de zeer recente nieuwsfeiten over de ABN-AMRO en haar grip op nevenfuncties en andere cruciale beheersingsaspecten wijzen daar toch ook niet op.
In een markt met grote concurrentie is er een permanente dreiging van klanten die opstappen. In de huidige, sterk geconcentreerde bankenmarkt in Nederland is dat risico nauwelijks aanwezig. Niet alleen door de beperkte concurrentie, maar ook door boeterentes en dergelijke.
En hoe moeten banken nu verder?
Als de markt zo bepalend is, zal er een situatie gecreëerd moeten worden waarbij wel volwaardige concurrentie bestaat en overstappen heel soepel is te regelen. Dit lijkt een lastig te realiseren situatie, als we de terugtrekkende bewegingen de Deutsche bank en RBS zien gebeuren. In ieder geval zou een situatie nagestreefd moeten worden waarbij overstappen net zo eenvoudig is als nu in de energiesector het geval is.
Er wordt in dit verband steeds gepraat over ‘de markt’. Dat is een abstract fenomeen. De markt bestaat uit klanten. Individuen. Personen, bedrijven. De AFM roept wel dat de klant weer centraal moet staan en stelt daarover allerlei eisen aan de banken, maar de klant zelf heeft nog steeds absoluut niet het gevoel dat het om hem of haar draait. Misschien is het een idee als de bankiers eens een paar jaar niet gaan praten over hun salaris, maar over wat de behoeften van de klant zijn en hoe daar zo goed mogelijk aan voldaan kan worden.
Als de concurrentiesituatie niet mogelijk is, zullen bankiers zich eindelijk bewust moeten worden van wat ze verweten wordt en dat dit nog lang niet vergeven en vergeten is. Dit geldt ook voor al die individuen die nergens schuld (verantwoordelijkheid) voor dragen, maar nu eenmaal in de branche werkzaam zijn. Er waren tijden dat het niet op kon voor de bankiers. Die tijden zijn voorbij. De Commissarissen van de banken zullen moeten zorgen dat een nieuwe benadering nu echt de standaard wordt voor bankiers.
Verwante publicaties:
- Organiseren in het postindustriële tijdperk
- Verminder de verstikkende werking van regelgeving op je organisatie
- Andere tijden, andere veranderaanpak! Succesvol veranderen dankzij organisatiecoaching
- Wilt u ook nog 'In Control' zijn?
Een passie voor verbetering is langzaam maar zeker gegroeid. Het begin was toen ik bij heel veel verschillende bedrijven over de vloer kwam en zag hoe schijnbaar heel vergelijkbare bedrijven in heel veel opzichten erg veel verschillen vertoonden.
Toen ik daarna aanliep tussen grote verschillen tussen echt vergelijkbare bedrijven (één keten) was mijn interesse pas echt gewekt: Waarom loopt het zoals het loopt, waarom slaagt men op de ene plek wel iets voor elkaar te krijgen en op de andere plek niet? Waarom valt de een na een tijdje terug en de ander niet?
Een passie voor verandering was geboren. En die heb ik nog steeds. Gebaseerd op een solide, maar vooral structuurgerichte opleiding tot Registeraccountant, aangevuld met langjarige zelfstudie naar verandering en met name de mens en de intermenselijke verhoudingen binnen het bedrijf.
Hiermee heb ik een unieke combinatie van hard en zacht opgebouwd, met een pragmatische basis: het moet wel werken!
Omdat het moet werken heb ik ook een vorm aangenomen die effectiever is dan andere methode: organisatiecoaching. Dit vindt plaats on the job, of te wel directe feedback en discussie op gedrag teneinde gedrag te veranderen. (uiteraard met respect voor privacy en vertrouwelijkheid)
