Werken in de VUCA wereld

We noemen een complexe wereld ook wel VUCA-wereld – een wereld gekenmerkt door volatiliteit, onzekerheid (uncertainty), complexiteit en ambiguïteit. Complexiteit is in deze wereld in overvloed. Belangrijk is om complexe systemen als geheel te zien. Systeemdenken maakt het mogelijk niet alleen in oorzaak en gevolg relaties te denken. De complexiteit van een systeem wordt bepaald door de mate waarin het systeem in staat informatie te verwerken. De hoeveelheid informatie bepaalt de structuur van een systeem. De structuur bepaalt het gedrag. Als je leert in systemen te denken kijk je eerst naar de context (geheel) waarin gebeurtenissen plaats vinden.
 
complexiteit
 

Verkrijgen van inzicht

Inzicht in complexiteit krijg je door te werken met een complexiteitsformule: erken de complexiteit; stel de goede vragen; richt je op een verscheidenheid aan mogelijke oplossingen; besef dat oplossingen in een non-lineaire context plaatsvinden: het maakt dan niet uit waar je begint; vertaal inzichten naar actie. Complexe uitdagingen vragen om innovatieve antwoorden. Differentiatie tussen complex en ingewikkeld: het hebben van een huwelijk is ingewikkeld; het hebben van een gelukkig huwelijk is complex.

Belang van nieuwsgierigheid

Helaas is het zo dat onze evolutie ervoor heeft gezorgd dat mensen vrij goed zijn in het maken van beslissingen op basis van wat werkte in het verleden. Maar in een non-lineaire context zijn oudere  inzichten niet langer van toepassing. Een aanpak is om nieuwsgierig te blijven. Om in de juiste mind-set te komen gaat het er om verschillende vragen te stellen en jezelf te dwingen om de perspectieven van andere mensen te overwegen, vooral als die verschillen van je eigen.

Veranderen van gedrag

Een belangrijke interventie ligt in de wijze hoe het gedrag kan worden veranderd. Wat tegenwoordig belangrijk is om te te vermijden om anderen te classificeren in bondgenoten en vijanden.  Het kader hiervoor wordt bepaald door:

  • de mate waarin mensen het eens zijn over wat ze willen
  • de mate waarin mensen het eens zijn over oorzaak en gevolg

In het eerste geval gaat om overeenstemming over het doel (resultaten; prioriteiten). In het tweede geval gaat het om overeenstemming welke acties tot welk nagestreefd resultaat gaan leiden.

 

Literatuur

Have, ten, S, W. ten have en B. Janssen. (2009). Het veranderboek. 70 vragen van managers over organisatieverandering. Mediawerf uitgevers

Johnston, K. & J.G. Berger. (2016). Simple habits for complex times. Powerful practices for leaders. Redwood City: Stanford University Press

Woldendorp, H. en A. Jeninga. (2018). Organisaties ontwarren. Systemisch kijken, denken en doen  binnen de gezondheidszorg. Amsterdam: SWP