Om mensen te veranderen door hun opvattingen te veranderen is een moeizaam traject. Het overtuigen van iemand om een ander standpunt in te nemen heeft meestal niet erg veel effect.

Het gaat om gedrag, niet om opvattingen

edragsverandering

Wat werkt: opvattingen volgen gedragsverandering. We zien wat we geloven en niet zozeer we geloven wat we zien.  Door het uitvoeren van handelingen ontstaat een nieuwe manier van denken (bijvoorbeeld in de Coronadiscussie kan het helpen dat mensen tegen vaccinatie op een IC gaan werken; of het werkt dat IC verpleegkundigen in een context komen waarin Bill Gates verantwoordelijk is voor Corona is gedragsmatig wat lastiger te realiseren).

Het lastige is dat we sterk gericht zijn op onze innerlijke staat om tot gedragsverandering te komen: wat mensen denken en voelen. Er is weinig aandacht voor het gegeven dat inspiratie niet automatisch tot gedragsverandering leidt.

Werkt belonen?

Kun je gedragsverandering via belonen bevorderen?  Dat blijkt nogal tegen te vallen. Belonen blijkt innerlijke motivatie tegen te gaan. Door belonen centraal te stellen hebben we minder plezier in de dingen waar de beloning voor bedoeld is. Hoe gaat het dan met stimuleren van prestaties?  Die aanpak onderschat vaak de systemische oorzaken van presteren.  Bijvoorbeeld de salarisverhoging van een leraar koppelen aan schoolprestaties kan contraproductief werken. De oorzaak van minder goede prestaties kan namelijk liggen in de omgeving waarin kinderen zich bevinden (vechtscheiding etc). Niets demotiveert meer dan mensen verantwoordelijk maken voor resultaten waar ze vrijwel geen invloed op hebben.

Klein beginnen; groot eindigen

Goed als dit niet werkt, wat dan wel. Kern is je gedrag. Je kiest zelf om je gedrag te veranderen: dus autonoom besluit. Door je te richten op gedragsverandering kun je meetbare resultaten halen. Veel kleine stappen kunnen een groot effect hebben. Het werken met checklists kan veel voldoening geven: ondanks dat ik er geen zin in had heb ik toch gedaan wat op mijn lijstje stond. Het gaat er dus om goede gewoonten te creëren: voordat ik mijn laptop opstart  ga ik eerst 10 minuten besteden aan de agenda die ik vandaag wil afwerken. De kernvraag is wat voor gedrag je zou willen hebben om dat te vertalen naar haalbare acties die dat mogelijk maken.

Literatuur

Gawande, A. (2009). The checklist manifesto: how to get things right. New York: Metropolitan Books

Guise, S. (2013). Mini habits: smaller habits, bigger results. San Bernadino: CreateSpace

Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je big picture. Transformeer succesvol!. Amsterdam: SWP