Diffuus of samenhang?

ouderenbeleidOuderen, professionals, managers, beleidsmakers en wetenschappers hebben ieder hun eigen opvattingen over gezondheidsproblemen en geschikte interventiestrategieën. Systeemdenken maakt het mogelijk om verschillende betrokkenen, verschillende visies en ideeën bij elkaar te brengen. Op deze wijze wordt een beleidsinitiatief in samenspraak vormgegeven.

Dit betekent dus dat de definities van gezondheid, gezondheidsrisico’s en gewenste resultaten binnen zowel de wetenschappelijke context als de praktijk getoetst moeten worden. Centraal is interventiestrategieën contextsensitief zijn. Een interventiesucces in een bepaalde context kan in een andere geen effect hebben.

(ont)plannen

Systeemdenken trekt het idee in twijfel dat veranderingen en innovaties van te voren gepland kunnen worden. Bij het al dan niet slagen van een gezondheidsinterventie spelen zowel situationele factoren als veel verschillende betrokkenen een rol. Beleidsinitiatieven functioneren in een omgeving waarin de variëteit toeneemt. Door systeemprincipes te hanteren wordt het mogelijk in elke context met variëteit om te gaan.

Co-creatie

Om een beleidsinitiatiefproject samen vorm te geven (co-creatie) en sociale leerprocessen te stimuleren moeten plannen en doelen continu bijgesteld worden op basis van kennis, ervaringen, informatie en voortschrijdend inzicht. Kern is dat professionals (en management) er op gericht zijn dat de zorgverlening adaptief kan reageren op de omgevingseisen. Centraal daarin staan niet beleidsaanpassingen, maar de wijze waarop de uitvoering wordt ingericht

Een systemische aanpak biedt een kader voor individuen om met anderen in contact te zijn en met de omgeving. Om innovatie vruchtbaar te maken is inzicht in het systeem nodig. Immers de meeste vraagstukken in de zorg worden veroorzaakt door een veelheid aan correlaties, oorzaken en gevolgen. Daarbij is het begrijpen van de context essentieel: generiek beleid vanuit een centraal punt (ministerie; zorgverzekeraar) doet geen recht aan de veelzijdigheid van de werkelijkheid van ouderen. Vanuit een centraal punt is het controleren voor situationele factoren in de dagelijkse praktijk vaak onmogelijk. Beleid vergt dus co-creatie. Dat vergt van ouderen, professionals, managers, beleidsmakers  en wetenschappers dat ze ieder een eigen rol hebben die ook door de anderen wordt (h)erkend.

Literatuur

Naaldenberg, J. (2011). Healthy aging in complex environments. Exploring the benefits of systems thinking for health promotion practice. Proefschrift Wageningen University

Woldendorp, H. en A,. Jeninga. (2018). Organisaties ontwarren. Systemisch kijken, denken en doen binnen de gezondheidszorg. Amsterdam: SWP