Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid en de Wet toekomst pensioenen

Alle pensioenregelingen moeten de komende jaren worden aangepast vanwege nieuwe wetgeving.

Een heel belangrijk maar onderbelicht onderwerp is wat er gebeurt met de pensioenopbouw als een werknemer arbeidsongeschikt wordt. Is er premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid?

Pensioen bouw je op over het salaris (-/- een aftrek omdat er Aow is, de franchise). Als een werknemer langdurig ziek wordt kan na twee jaar ziekte/arbeidsongeschiktheid het dienstverband worden verbroken. De werknemer heeft dan geen salaris meer, maar wat gebeurt er dan met de pensioenopbouw?

Standaard: premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid is meeverzekerd

Alle regelingen die wij gezien hebben kennen de verzekeringsdekking dat als een werknemer arbeidsongeschikt wordt, de pensioenopbouw wordt voortgezet. Dit is logisch, maar wat is er precies geregeld en hoe wil je dit als werknemersvertegenwoordiging eigenlijk regelen?

Er zijn verschillende mogelijkheden en aandachtspunten voor werknemersvertegenwoordigers

Werknemersvertegenwoordigers vragen zich af wat het beste bij hun collega’s past. Enkele vragen kunnen de volgende zijn:

• Over welk salaris(deel) wordt vrijstelling verleend?
• Welke premie wordt vrijgesteld?
• Waarover wordt premievrijstelling verleend?
• Mis je iets?
• Wat geldt voor de werknemer die arbeidsongeschikt is onder het huidige stelsel na ingang van de Wtp?

Wat wordt vrijgesteld?

Gebruikelijk wordt de gemaakte pensioenafspraak voortgezet. Onder het huidige stelsel is het dus of een premieafspraak of een pensioenafspraak.

Arbeidsongeschiktheid en vrijstelling premiebetaling is bij een premieregeling meestal duidelijk: de afgesproken premie wordt voortgezet. Als er sprake is van een leeftijdsafhankelijke premiestaffel mag de stijgende premie voortgezet worden. Maar let op: dit is echter niet altijd zo geregeld; soms wordt de premie die gold op moment van arbeidsongeschiktheid vrijgesteld maar niet de toekomstige hogere premies volgens de staffel. De medewerker bouwt is zo’n situatie dus te weinig pensioenkapitaal op en zal dus op de pensioendatum een pensioentekort hebben.

Als de toekomstige pensioenopbouw (bijv. bij een middelloonregeling) wordt vrijgesteld moeten we gaan opletten. Is dit het middelloon dat wordt berekend over het salaris dat gold vlak voordat de deelnemer ziek werd, of het loon vlak voordat de deelnemer arbeidsongeschikt werd verklaard en de arbeidsovereenkomst met de medewerker werd beëindigd?

Het salaris wordt in het tweede ziektejaar immers verlaagd (vaak tot 70%). Ook kan verder afgeweken worden. Zo zijn wij een pensioenfonds tegengekomen die de deelnemers als keuze biedt om de pensioenopbouw na arbeidsongeschiktheid te verzekeren boven 50% van het salaris. De extra premie betaalt de werknemer zelf.

Doet de werknemer dit niet, dan wordt na arbeidsongeschiktheid de premievrijstelling gebaseerd op 50% van het salaris dat gold bij aanvang van de ziekteperiode. Het spreekt voor zich dat niet iedereen van deze mogelijkheid gebruik maakt met een mogelijk forse teruggang in inkomen tot gevolg.

Zo maakt een andere uitvoerder onderscheid hoe de ziekte/ arbeidsongeschiktheid is ontstaan: komt dit door een dienstongeval of beroepsziekte, dan wordt de pensioenopbouw volledig voortgezet, maar in andere gevallen slechts voor de helft. Wel wordt gekeken naar het laatste salaris dat de ambtenaar verdiende voordat hij ziek werd.

Ook bij bijvoorbeeld PFZW wordt gerekend met het laatste salaris vlak voordat ie ziek werd; de verlaging van het salaris door het ziekengeld wordt buiten beschouwing gelaten; dit is dus een goede afspraak.

Bij de meeste pensioenfondsen is het trouwens niet de premie die is vrijgesteld maar de pensioenopbouw.

Wet toekomst pensioenen

Een extra complicerende factor wordt bereikt vanwege de invoering van de Wet toekomst pensioenen.

Hier zijn drie situaties te onderscheiden:

1. Werknemers die nog niet ziek zijn bij invoering van de nieuwe premieregeling;
2. Werknemers die al ziek zijn op het moment van invoering van de nieuwe premieregeling
3. Werknemers die al vrijstelling hebben op het moment van invoering van de nieuwe premieregeling.

Ad.1.

Dit is de makkelijkste groep: deze werknemers gaan over naar de nieuwe regeling en als zij later ziek worden en aansluiten arbeidsongeschikt, dan wordt de premie volgens de nieuwe regeling vrijgesteld.

Ad.2.

Deze werknemers hebben mogelijk al zicht op een aansluitende arbeidsongeschiktheid, echter het pensioenfonds of verzekeraar weet niet beter dan dat zij nog steeds actieve deelnemer zijn. Zij zullen dus t.z.t. vrijstelling van pensioenopbouw krijgen op basis van de nieuwe premieregeling; de vrijgestelde pensioenopbouw wordt dus een vrijgestelde doorbetaling van de pensioenpremie. Aandachtspunt is of de pensioenuitvoerder deze werknemers zal zien als ‘inlooprisico’ en het dus de vraag is of de premievrijstelling wel zal worden toegekend, en dit zal vooral spelen als er voor de nieuwe premieregeling wordt overgestapt naar een andere pensioenuitvoerder.

Ad.3.

Voor de werknemers die al een premievrije pensioenopbouw hebben bij een verzekeraar zal die pensioenopbouw mogen worden voortgezet volgens de oorspronkelijke pensioenregeling, dus bijvoorbeeld een middelloonregeling. In geval van een PPI, waarbij het risico van vrijstelling bij arbeidsongeschiktheid is ondergebracht bij een (her)verzekeraar, mag de premie worden voortgezet volgens de oorspronkelijke regeling, dus met leeftijdsafhankelijke premiestaffel.

Echter in het geval de pensioenregeling wordt uitgevoerd door een pensioenfonds, dan is de premievrijgestelde opbouw van de oorspronkelijke middelloonregeling niet meer mogelijk en wordt er dus overgestapt op een vrijgestelde opbouw van pensioenvermogen volgens de nieuwe premieregeling. De vrijstelling zal dus een premie worden.

Er dient een check plaats te vinden of het verwachte pensioen uit deze premieregeling overeenkomt met de vrijgestelde pensioenafspraak. Voor werknemers die ouder zijn dan 45 jaar zal dit mogelijk meestal niet het geval zijn, omdat in het huidige stelsel verdeling van premie van jongere deelnemers naar oudere deelnemers plaatsvindt (doorsneepremie), wat in het nieuwe stelsel niet meer aan de orde is. Het lijkt dus wel zo eerlijk om het compensatievraagstuk voor deelnemers ook te laten gelden voor ex-werknemers die vrijgesteld zijn van premiebetaling vanwege arbeidsongeschiktheid.

Werknemersvertegenwoordigers hebben op dit simpele punt dat voor iedereen geregeld lijkt te zijn , dus toch nog een paar puntjes om zich verder in te verdiepen. De premie voor deze dekking is relatief laag en wij adviseren om de dekking zo goed mogelijk te regelen.

Leon Zijlmans Actuaris AG en

Gerard van der Toolen