‘We’re more Homer Simpson than Mr. Spock. Rather than carefully weighing up decisions with objective analysis of facts and data, real humans are often influenced by factors that cold logic would suggest to be irrelevant. Wanting to do something, knowing how to do it or why to do it, isn’t always enough to make us do it’ (Gibbons, 101)

Complexe realiteit

verandermodel Het is helder dat we in een complexe en technologie gedreven werkelijkheid werken en leven. Welke eisen stelt die werkelijkheid of anders gezegd hoe gaan we met complexiteit om? Welke verandermodel hanteren we? Van bovenaf sturen gaat hem niet worden. Dus op naar participatief leiderschap. Je hebt reëel inzicht nodig hoe mensen daadwerkelijk gedrag veranderen. AI kan ingezet worden om feedback en commitment te bevorderen.

Luisteren

Hoe doe je dat? Begin vooral met een (zoveelste) veranderplan. Probeer het met luisteren. Vraag: Wat speelt er bij jullie? Wat zou beter kunnen? Waar botsen huidige processen met onze doelen of waarden? En gebruik die input als basis voor het veranderontwerp. Laat teams meedenken over de vorm van de verandering. Creëer daarom werkgroepen of ‘co-creatieteams’ met mensen van verschillende afdelingen. Laat hen helpen ontwerpen hoe de verandering eruitziet, wat de prioriteiten zijn, en hoe de communicatie gebeurt.

Veiligheid

Veranderprocessen leiden tot stress. Zorg voor psychologische veiligheid. Moedig medewerkers daarom aan om zorgen, twijfels en kritiek uit te spreken zonder angst voor repercussies. Je laat uiteraard je eigen kwetsbaarheid ook zien.(‘Ik weet ook niet alles’). Zorg voor voldoende ruimte in het verandertraject. Laat het veranderproces zich ontwikkelen op basis van feedback. En altijd: toon dat je daadwerkelijk iets doet met ideeën van medewerkers.

Gedragsverandering

Belangrijk is het inzicht dat mensen gedrag niet veranderen niet omdat je ze vertelt waarom iets beter is, maar omdat en het sociaal veilig is. Sociale normen zijn krachtiger dan regels. Mensen passen zich aan aan wat ze denken dat anderen doen of goedkeuren. Geef daarom inzicht wie al meedoet. Gedrag veranderen vereist altijd energie en aandacht: die zijn beperkt. Maak daarom het nieuwe gedrag makkelijk, zichtbaar en aantrekkelijk.

Data

Je kunt adoptie-data analyseren (bijv. inlogfrequentie op nieuw systeem). Je kunt ook AI gebruiken om communicatie te personaliseren: mensen krijgen informatie afgestemd op hun rol, betrokkenheid of zorgen. Geef van te voren aan dat je dit instrument wilt gebruiken en of ze er bezwaar tegen hebben.

Literatuur

Gibbons, P. en T. Kennedy. (2024) The future of change management. Phronesis Media
Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp, en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! SWP