‘The real impact of AI isn't automation — it's in reinventing what value looks like, how it's delivered, and who benefits’(Erik Brynjolfsson)

Ontwerp

generatieve AIAI leent zich niet zozeer voor het verbeteren van bestaande werkprocessen, maar juist voor het herontwerp van die processen. Generatieve AI speelt dan vanaf het begin een centrale en strategische rol in hoe waarde wordt geleverd, beslissingen worden genomen en mensen samenwerken. Als voorbeeld: het gaat er niet om de klantenservice te optimaliseren, maar hoe we elke klant realtime ondersteunen met intelligente context. Vragen zijn dan: welke databronnen kunnen gebruikt worden om dit proces realtime te voeden en welke beslissingen kunnen voorspeld worden.

Canvas

Het AI Canvas van de University of Helsinki is een hulpmiddel dat organisaties helpt om de impact van kunstmatige intelligentie (AI) systematisch te analyseren en plannen te maken voor een verantwoorde inzet ervan. Als voorbeeld gebruik ik een generatief AI-systeem voor automatische CV-screening bij een HR-afdeling:

  • Wat is het probleem dat je probeert op te lossen met AI? Beschrijf het doel of de uitdaging. Waarom is AI geschikt om dit probleem aan te pakken? Voorbeeld: teveel sollicitaties om handmatig te screenen.
  • Wat is de AI-oplossing die je overweegt? Beschrijf de technologie en welke taken het AI-systeem uitvoert? Voorbeeld: NLP-model dat CV’s classificeert en scoort op geschiktheid.
  • Welke data wordt gebruikt en hoe wordt deze verzameld? Herkomst van data (intern, extern, gebruikers). Kwaliteit, bias, en privacy. Voorbeeld: historische sollicitatiegegevens en CV’s.
  • Wie wordt beïnvloed door het AI-systeem? Gebruikers, ontwikkelaars, klanten, derden. Voorbeeld: HR-medewerkers, sollicitanten, ontwikkelaars.
  • Wat zijn de ethische en maatschappelijke gevolgen? Bias/discriminatie, transparantie, autonomie. Voorbeeld: kans op bias op geslacht of afkomst.
  • Hoe wordt toezicht door mensen georganiseerd? Mogelijkheid tot ingrijpen of overrulen van AI-besluiten. Voorbeeld: HR krijgt alleen suggesties; blijft eindverantwoordelijke.
  • Wat is de impact op het bedrijfsmodel of de organisatie? Kosten, efficiëntie, nieuwe diensten. Voorbeeld: Efficiëntere werving, kostenbesparing.
  • Hoe wordt het AI-systeem onderhouden en verbeterd? Monitoring, updates, retraining. Voorbeeld: periodieke evaluatie en update van model op basis van nieuwe sollicitatiegegevens.

Deze toepassing van AI leidt er toe dat je ontwerpt rond AI, data gebruikt als bron voor realtime besluitvorming en AI-gegenereerde klantpaden ontwikkelt.

Literatuur

Thomas, R., P. Zikopoulos en K. Soule. (2025) AI Value Creators: Beyond the Generative AI User Mindset. O’Reilly Media
Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! SWP