Twijfelachtige rol
Gedurende de opbouw van de schuldenberg van de westerse wereld hebben de drie belangrijkste kredietbeoordelaars, Moody's, Standard&Poor's en Fitch een ongelofelijke rol gespeeld.

De razendsnelle kredietexpansie van de laatste 10 jaar zou niet mogelijk geweest zijn zonder de zege van deze firma's. Zij bepalen namelijk wie kredietwaardig genoeg is om schulden aan te gaan en onder welke voorwaarden.
Hoe hoger de kredietwaardigheid des te lager de financieringskosten.

Aangezien deze kredietbeoordelaars zich, net als andere ondernemingen, laten betalen voor hun diensten, dient zich al gauw het probleem van Moral hazard aan. Een strenge kredietbeoordeling is niet in het voordeel van een klant, die ondeugdelijke financiële producten op de markt wil brengen. Aangezien die klant ook de commissie betaalt over die beoordeling, is de verleiding groot de teugels wat te laten vieren.

Te weinig toezicht
Laksheid van de kant van de kredietbeoordelaars en van de toezichthouders onder het welwillende oog van de politiek, heeft uiteindelijk mede geleid tot de financiële crisis van 2008, toen bleek dat de fundering van de schuldenberg uit drijfzand bestond.

Er zijn inmiddels boeken vol geschreven over de kwalijke rol die de kredietbeoordelaars hebben gespeeld bij het ontstaan van een crisis, die de wereld aan de rand van een jarenlange depressie heeft gebracht. Men is echter nog meer verontwaardigd over het uitblijven van strafmaatregelen bij zulke evidente nalatigheid.

Kredietbeoordelaars als wapen in valuta-oorlog
In het licht daarvan is het interessant de discussie te bekijken, die nu gaande is over de huidige rol van de kredietbeoordelaars bij de Europese schuldencrisis. In het vorige artikel Verenigde Staten van Europa werd al gewag gemaakt van de felle reactie van de Europese Commissie op de zoveelste afwaardering van de kredietwaardigheid van weer een EU-land.

Voorzitter Borroso ging zelfs zover in zijn kritiek op de actie en timing van ditmaal Moody's, dat deze laatste onverbloemd beschuldigd werd van het hebben van een verborgen agenda. Waar hij op doelt is de heimelijke strijd die tussen de economische machtsblokken gevoerd wordt om de gunst van de beleggers.

Op korte termijn werken de problemen van Europa namelijk in het voordeel van de Amerikanen. Bij paniek op de financiële markten vlucht kapitaal altijd naar veilige havens. Een toestroom van kapitaal naar Amerika heeft een drukkend effect op de rente.

Op dit moment is de rente op 10-jarige Amerikaanse staatsobligaties zelfs onder de 3% gezakt en is daarmee zelfs lager dan de rente op Nederlandse en Duitse staatsobligaties.

Wie is het minst slechte jongetje van de klas?
Hierover is men in Europa, op zijn zachts gezegd, behoorlijk verbaasd. In zijn geheel staat Europa er namelijk beter voor dan de VS. Het gemiddelde begrotingstekort en de staatsschulden liggen beduidend lager in Europa dan in Amerika.

Aan negatieve feiten over Amerika is overigens geen gebrek:

  • de echte werkloosheid ligt op 16% bij een arbeidsparticipatie die in 40 jaar niet zo laag is geweest
  • het begrotingstekort bedraagt meer dan 10% zonder dat er zicht is op vermindering daarvan
  • lokale overheden zijn door hun voortdurende tekorten gedwongen veel personeel te ontslaan
  • de staatsschuld ligt inmiddels boven de 100% van BNP en stijgt snel
  • de huizenmarkt blijft ondanks de vele overheidsmaatregelen verder inzakken, waardoor steeds meer mensen met hun hypotheek onder water staan
  • 43 miljoen Amerikanen (14%) zijn aangewezen op de gaarkeukens
  • het gezamenlijke pensioengat wordt, ondanks het terugveren van de beurzen, geschat op 4 triljard
  • de financiële sector kan slechts door boekhoutrucs de schijn van solvabiliteit ophouden
  • de infrastructuur is hopeloos verouderd
  • 2 miljoen Amerikanen zitten in de gevangenis:het hoogste percentage ter wereld

Ondanks deze schokkende feiten heeft Amerika nog steeds een triple A rating. Pas de voortdurende ruzie tussen de Democraten en Republikeinen over het verhogen van het schuldenplafond, heeft Moody's ertoe gebracht met een verlaging van de kredietstatus te dreigen.

Valse maatstaven
Vandaar het wantrouwen van de Europeanen over de werkelijke motieven achter de beslissingen van de kredietbeoordelaars. Het is waar dat Amerika zijn schulden altijd kan aflossen door de geldpers aan te zetten. Maar die dollars hebben natuurlijk niet dezelfde waarde als de dollars die destijds ontvangen zijn. Dat gegeven en de abominabele situatie waarin de Amerikaanse financiën zich bevinden rechtvaardigen in de verste verte niet een triple A status.

Er moet dan ook terecht getwijfeld worden aan de onafhankelijkheid en objectiviteit van instellingen, die gezien hun kwalijke en verwijtbare rol in de crisis van 2008, overgeleverd zijn aan de "justitiële barmhartigheid" van de Amerikaanse overheid.

Onze eigen Kees Jan de Jager stelt dan ook voor het IMF ( met een Europese directeur aan het hoofd ) te betrekken bij dit soort kredietbeoordelingen.

De komende tijd zal de strijd om de gunst van de belegger steeds heviger worden. Het was misschien ( te ) gemakkelijk een schuldenberg tot het huidige niveau op te bouwen, maar het in standhouden of zelfs verder uitbouwen ervan is een heel ander verhaal.

Het is te hopen dat de twijfel over de mogelijkheden tot terugbetaling zich niet verder gaat uitbreiden en omslaat in regelrechte paniek. Zelfs een kleine rentestijging kan al funest zijn voor het broze herstel van de economie.

(Google auteur)

 
Categorie Financieel Advies