Voor ondernemers blijft menselijke emotie de doorslaggevende factor in het complexe besluitvormingsproces - niet de technologie of analysemethoden. Hoe kan besluiteloosheid voorkomen worden?

Hoe kan het zijn dat ondernemers, die geacht worden van nature resoluut en daadkrachtig te zijn, toch regelmatig uit hun slaap worden gehouden door zakelijke problemen? Is dit eindeloos wikken en wegen wel nodig of is er sprake van een zelf gecreëerde illusie van moeizame oplosbaarheid?

Alvorens te proberen deze vragen te beantwoorden, is het misschien zinvol naar het soort problemen te kijken die de ondernemer krijgt voorgeschoteld.

De ondernemer staat constant onder druk materiële en immateriële waarde te creëren voor de stakeholders van het bedrijf. Klanten willen optimale producten of diensten, werknemers zoeken zekerheid en waardering, financiers een adequate compensatie voor hun risico etc.etc.

Zolang het bedrijf een continue lineaire groei vertoont is de daarmee samenhangende problematiek meestal vrij eenvoudig en doorzichtig. De ondernemer kan dan weliswaar niet de volgende 10 te nemen stappen duidelijk voor zich zien, maar hij weet in ieder geval welke eerstvolgende stap hij moet nemen.

Horten en stoten
10674643_sAangezien bedrijven nou eenmaal niet altijd keurig zo'n lineaire groei laten zien, maar vaak met horten en stoten groeien of zelfs achteruit lopen, ziet de ondernemer zich regelmatig geconfronteerd met meer complexe problemen. Beslissingen hierover kunnen dan verstrekkende gevolgen hebben.

Die problematiek kan zich bij de ondernemer vaak aandienen in de vorm van een tweesprong. Hij moet dan de keus maken tussen 2 elkaar uitsluitende alternatieven. Consolidatie of expansie, samenwerking of niet etc.

Natuurlijk staan hem allerlei diagnose- en analysemethoden ter beschikking om de beslissing te vergemakkelijken. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het rationele 6 stappen model of het Vroom-Jago model. Hij kan ook hulp van buitenaf inschakelen of vertrouwen op zijn intuïtie.

Ondernemen is als schaken
15435895_s (1)Niet zelden gebeurt het echter, dat bij een diepgaande analyse eigenlijk alleen maar de twijfel gevoed wordt.
Elk alternatief doorprojecteren naar de toekomst wordt steeds complexer. Het is als schaken, waarbij het doorrekenen van alle mogelijke zetten zo goed als onmogelijk is.

Hoe verder men in de toekomst probeert te kijken des te mistiger wordt het. Er is dan geen "winnaar" aan te wijzen. Hoe meer de ondernemer zich dat realiseert, des groter wordt de druk op zijn beslissing. Dit "koffiedik kijken" kan uiteindelijk verlammend werken. Toch zal de ondernemer een keus moeten maken, anders nemen externe factoren hem de beslissing uit handen.

Is er een uitweg uit dit dilemma?
De zo compleet vastgelopen ondernemer staat nog maar één ding te doen. Hij zal dit voorspellingsmodel radicaal overboord moeten gooien en bij zijn gevoelens te rade gaan. Hij zal zich moeten afvragen wat de keuze voor het ene alternatief of het andere nú voor hem betekent. Voelt het goed aan of niet?

Vaak zal dan blijken dat de tweesprong niet meer dan een zelf gecreëerde illusie was. Een vorm van afleiding om de volgende stap, die van meet af aan toch al duidelijk was, niet te hoeven nemen.
De ondernemer voelt zich nog niet klaar om op de volgende logische uitdaging in te gaan en het creëren van een imaginaire tweesprong is dan verleidelijk.

Zo wordt tijd gekocht om de weerstand tegen de volgende stap te overwinnen. Hij kan zich daarmee een tijdje veilig koesteren in de illusie van keuzevrijheid. Een keuze maken zou namelijk het verlies van het alternatief betekenen!

Niet de technologie in combinatie met rationele methoden, maar de menselijke emotie blijft dus de doorslaggevende factor in het complexe besluitvormingsproces!

Conclusies
De arme ondernemer heeft het niet altijd even makkelijk. Er doen zich regelmatig situaties voor, die hoge eisen aan zijn besluitvaardigheid:

  • Hij dient zich allereerst bewust te zijn dat zijn persoonlijke referentiekader onjuist kan zijn vanwege verouderde informatie en selectieve waarneming.
  • Datzelfde referentiekader wordt vervolgens gebruikt bij de interpretatie van zijn waarnemingen en roept daarbij een heel scala van emoties op die zijn beslissingssysteem aansturen (inclusief zelf verzonnen afleidingsmanoeuvres).
  • Rationele besluitvormingssystemen zijn een uitstekend hulpmiddel, maar hun reikwijdte is beperkt.
  • Zo zullen er altijd weer momenten zijn, waarbij hij op zijn intuïtie zal moeten terugvallen.
  • Elke ondernemer zal bij zo'n moeizaam proces af en toe wel wat nachtrust inleveren.

(Google auteur)

 
Categorie Organisatie Advies