Leefwereld versus systeemwereld

Organisaties bevinden zich in een veranderende omgeving. De vraag is dan welke interventies geschikt zijn om de vitaliteit van organisaties te doen toenemen. In de huidige opvattingen over de inrichting van publieke organisaties wordt veel gebruik gemaakt van de tweedeling leefwereld versus systeemwereld. In het boek ‘verdraaide organisaties’ gaat het om het onderzoeken hoe systemen en mensen zich tot elkaar verhouden.

Binnen deze systeemwereld is de klant (Wouter Hart van de bedoeling’) het slotstuk van het managementdenkproces en niet het startpunt.

Het dominante verhaal in de organisatie is die van de systeemwereld. Het gaat er volgens ’t Hart echter om de bedoeling centraal te stellen. Daarvan afgeleid zijn de leefwereld (waarde creatie tussen professional en klant) en de systeemwereld (regels, protocollen en prestatie-indicatoren en auditsystemen).

Hoe gaat de technologie organisatievormen wijzigen?

In het boek ‘Toekomstbestendige zorgorganisaties en zorgprofessionals. De consequenties van platformtechnologie voor de ouderenzorg’ (Koninklijke Van Gorcum, april 2018) heb ik uitgewerkt hoe technologie organisatievormen gaat wijzigen.
In ‘Organisaties ontwarren. Systemisch kijken, denken en doen binnen de gezondheidszorg’ (co-auteur Arjen Jeninga; Uitgeverij SWP, september 2018) heb ik uitgewerkt welke principes vitale organisaties kennen. Daarop gebaseerd kennen we in onze adviespraktijk (www.VmZadvies.nl) het volgende model:
 
platformtechnologie
 

Prestaties van organisaties dienen een klantgericht resultaat op te leveren.

Organisaties produceren resultaten voor klanten. Om dat te kunnen doen moeten prestaties worden geleverd die een klantgericht resultaat opleveren. Prestaties veronderstellen competenties. Bij veranderende omstandigheden (toenamen van complexiteit) vereisen competenties leren. Leren kan weer het beste door het opdoen van ervaringen, die voortvloeien uit het proces en de uitkomst van het verwezenlijken van resultaten.

Systeemprincipes verbinden organisatieniveau, procesniveau en prestatieniveau en daaraan gerelateerde ICT infrastructuur

Het gaat er om tot een verbinding te komen tussen professioneel gedrag, organisatieontwerp en ICT ondersteuning. Het gaat steeds om systeemprincipes die organisatieniveau, procesniveau en prestatieniveau en daaraan gerelateerde ICT infrastructuur verbinden.
We geloven dat nieuwe businessmodellen nodig zijn om kwaliteits- en doelmatigheidsverbetering mogelijk te maken. Dat laten we zien door onze principes en modellen toe te passen op een eigen bedrijf: www.platformVmZ.nl .

Werken met systeemprincipes is adaptief kunnen reageren

Door universele systeemprincipes te hanteren wordt het mogelijk in ieder context met variëteit om te gaan. Een vitaal systeem (Vitaal Management Model) kent een operatie en een metasysteem dat de operatie in control houdt. Het gaat hierbij om een logische structuur. Kern van werken met systeemprincipes is adaptief kunnen reageren. Vitaliteit hebben we omschreven als een goed en juist evenwicht tussen autonomie en controle: dit wordt uitgewerkt naar zelforganisatie. Zelforganisatie is het organisatieprincipe voor complex adaptieve systemen.

Haalbaarheid van zelforganisatie

Zelforganisatie is haalbaar in een organisatiecultuur die gericht is effectiviteit en resultaat: het gaat dan niet om motivatie maar om gedrag; niet om inspanningen maar om resultaten. Het ontstaan van een bepaalde orde veronderstelt dat bepaalde gedragsregels worden gevolgd. Echter niet alle regels leiden tot spontane orde. Daarom dient een theorie van zelforganiserende systemen aan te geven welke regels nodig zijn om tot een bepaalde (spontane) orde te komen.

Ons eigen adviesmodel

In complexe organisaties kan het management alleen sturen met behulp van een algemeen geformuleerde missie en een generieke toewijzing van breed geformuleerde functies. Het gaat om een beperkt aantal basis gedragsregels. De organisatie wordt zo ontworpen dat het in staat is zich aan te passen, te leren en het vermogen heeft zich verder te ontwikkelen.

Vandaar ook ons eigen adviesmodel. Op basis van de aard van de te bereiken resultaten wordt de organisatie ingericht; op basis van het hiervoor geschetste model wordt ingevuld hoe de prestaties van professional en organisatie kan worden verbeterd.

 
 
Categorie Organisatie Advies