Ik noem ons Generation Nou: de generatie die ideeën nu omzet in actie. Onze eigen toekomst creëren we immers zelf’ (Dohmen, p. 34)

Uitdagingen in de zorg

leiderschapEr is nieuw leiderschap nodig voor de uitdagingen in de zorg. Die uitdagingen zijn onder meer toenemende ongelijkheid in de samenleving met consequenties voor verslechtering van de gezondheid; toename van eenzaamheid; stijging chronische aandoeningen (2040: 6.5 miljoen mensen met één of meerdere chronische aandoeningen); effecten ongezonde leefstijl.

Aan de zorgaanbod kant spelen afname zorgpersoneel, toenemende werkdruk en daaraan gerelateerd verzuim, toename stress en daaraan gerelateerde afname van de productiviteit. Ongeveer een vijfde van alle werknemers kent een combinatie van hoge taakeisen en weinig autonomie. Door invoering van het model van value based healthcare is er een toename van dataverzameling en verslaglegging en daaraan gerelateerde administratieve lasten.

Houdbare zorg

Voor de ouderenzorg geldt dat de totale kosten bij ongewijzigd beleid zullen stijgen van 19 miljard euro in 2018 naar 43 miljard euro in 2040. Dat is maar liefst 59% van de totale 174 miljard euro aan zorg in 2040, oftewel 9.600 euro per persoon per jaar. De inzet van digitale technologieën is onvermijdelijk om de zorg houdbaar te houden. Een voorbeeld van houdbare zorg door de inzet van digitale technologieën is iDoc: een digitale dokter waarbij je volledig mobiel je eigen zorgzaken regelt: afspraken maken, je dossier inzien, thuismetingen doen als daar aanleiding toe is en bij problemen een eenvoudige triage om een inschatting te maken hoe urgent het is en wie je moet helpen.

Oplossingen

Dohmen onderkent drie oplossingsrichtingen:

  • De kraan van toenemende stress en ziekmakende leefstijl moet dicht: zet in op de verschuiving van reactieve naar proactieve zorg(benutten digitale technologieën en aandacht voor primaire preventie)
  • Werkplezier en productiviteit moeten omhoog: afbouw traditionele hiërarchie en centraal stellen autonomie professionals; benutten digitale technologieën; arbeidsbesparende innovaties
  • Solidaire waarden moeten veel centraler staan; rekening houdend met verschillen in de organisatie van de zorg (momenteel bestaan cliënten en professionals uit vijf verschillende generaties die anders kijken naar hun rol en hun leven).

Om deze oplossingsrichtingen  te realiseren, is meer kennis nodig over kansen en risico’s van digitalisering. Bijvoorbeeld kennis over effecten van digitale zorg en daarbij passende nieuwe verdienmodellen. Uiteindelijk zit in de passie van zorgverleners en creatief ondernemerschap de sleutel om de snelheid te vergroten waarmee de zorg moet veranderen.

Literatuur

Dohmen, D. (2022). Generation nou. Digitale transformatie (in de zorg) als versneller. Oratie, Open Universiteit

Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2019). Dit is waardegedreven zorg. Veranderen vanuit systemisch perspectief. Amsterdam: SWP

Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2022). Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties. Werken met de Systemische Ontwikkel Matrix (SOM). Amsterdam: SWP