“Don't just digitize — humanize the transformation.”(Budzier)

Succesfactoren

transformeerOveral wordt getracht om tot een succesvolle digitale transformatie te komen. Het blijkt echter behoorlijk lastig. Bij het antwoord op de vraag "Hoe transformeer je effectief?" wordt gekeken of de volgende belangrijke succesfactoren aanwezig zijn:

  • Eigenaarschap bij managers en medewerkers: het creëren van een gevoel van eigenaarschap dat verder gaat dan alleen ondersteuning, zodat betrokkenen actief bijdragen aan de verandering.
  • Vertrouwensrelaties binnen de organisatie: het opbouwen van vertrouwen tussen verschillende organisatieniveaus om samenwerking en open communicatie te bevorderen.
  • Effectieve tweerichtingscommunicatie: het faciliteren van een dialoog tussen de ontwerpers van de technologische verandering en het uitvoerende personeel, waardoor wederzijds begrip en afstemming ontstaan.

Valkuilen

De belangrijkste valkuilen zijn: (te) Vroegtijdige betrokkenheid van eindgebruikers, het hebben van een duidelijke visie: alleen een inspirerende visie alleen is onvoldoende zonder concrete implementatiestrategieën, rigide plannen kunnen flexibiliteit beperken en zijn niet altijd effectief in dynamische transformatieomgevingen.

Gedrag

Wat moeten we doen? Mensen zijn eerder geneigd om gedrag te veranderen als ze voelen dat ze autonomie en invloed hebben. Bottom-up commitment zorgt voor praktische oplossingen en betere aanpassing aan lokale context. Vertrouwen vergroot de bereidheid om te delen, leren en te experimenteren. Vertrouwen tussen afdelingen, lagen en rollen is daarbij cruciaal om misverstanden, weerstand en ruis te voorkomen.

Betekenis

Informatie, ideeën én zorgen moeten zowel van boven naar beneden, als van beneden naar boven kunnen stromen. Communicatie is dus niet alleen 'uitleg geven', maar vooral ook 'begrijpen hoe het echt werkt' op de werkvloer. Het ontwerp van de transformatie wordt daarom iteratief afgestemd met praktijkfeedback. Een succesvolle digitale transformatie kent een ontwerp met ruimte voor betekenis, emotie, weerstand en eigenaarschap.

Wat (niet) te doen

Wat moeten we vermijden? Dat eindgebruikers worden betrokken in de vroege ontwerpfase, zonder duidelijkheid over hun rol of invloed. Dit kan leiden tot verwarring, frustratie of schijnparticipatie: input wordt gevraagd maar niet serieus verwerkt. Een visie die niet wordt vertaald naar gedrag, processen en keuzes blijft abstract. Vaak wordt de visie dan niet geloofd of als vaag ervaren.

Veranderstrategie

In complexe digitale transformatie verandert de context continu. Een te strakke rigide planning sluit experiment, bijsturing en feedback uit. Het gaat om het halen van doelen die richting geven, zonder te strakke planningsafspraken.

Samenvattend is een effectieve veranderstrategie gebaseerd op gedragsverandering, eigenaarschap, samenwerking en vertrouwen.

Literatuur

Budzier, A., T. Gottschalck, K.B. Thuesen en A. Langg. (2025). Intelligent Change: The Science Behind Digital Transformations. Wiley
Jeninga, A. en H. Woldendorp.(2022). Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg) organisaties. SWP