Micro risicomanagement: hoe gaan we om met concentratieverlies?
‘Busy-ness is our drug of choice, numbing our minds just enough to keep us from dwelling on all that we fear we can’t change’ (L.M. Browning)
Zelfrepresentatie
Technologieën dragen waarden, normen en aannames in zich over. Bijvoorbeeld: het ontwerp van sociale media-platforms stimuleert bepaalde vormen van zelfpresentatie en interactie. Wat als ‘normaal' wordt beschouwd in communicatie, zelfexpressie en gemeenschapsvorming verschuift door nieuwe digitale mogelijkheden.
Digitale technologieën herdefiniëren hoe, wanneer en waarom mensen communiceren. Asynchroon (niet tegelijkertijd) communiceren wordt normaal (bijv. berichten sturen in plaats van bellen); visuele communicatie wordt belangrijker (emojis, memes, videocontent); er is sprake van algoritmische bemiddeling: platformen bepalen welke berichten je ziet en met wie je in gesprek komt.
Online omgevingen vormen echte sociale arena’s, waarin mensen actief betekenis geven aan hun ervaringen. Deze digitale praktijken zijn nauw verweven met het dagelijkse offline leven en vormen een onlosmakelijk onderdeel van hedendaagse cultuur.
Cognitieve belasting
Nieuwe technologieën verhogen de cognitieve belasting: meerdere systemen, updates, multitasking leiden tot sneller mentale vermoeidheid (technostress). We moeten steeds meer verschillende platforms tegelijk beheren (bijv. CRM, e-mail, Teams etc). Continue software-updates en veranderingen in gebruikersinterfaces forceren steeds weer nieuwe leer- en aanpassingsprocessen.
We hebben beperkte werkgeheugencapaciteit; nieuwe tools kunnen overbelasting veroorzaken als ze niet goed ontworpen zijn. Technologie maakt constante bereikbaarheid en taakwisseling mogelijk, maar multitasking vermindert prestaties, verhoogt fouten en vergroot mentale uitputting. Onderzoek toont aan dat mensen slecht zijn in het écht gelijktijdig uitvoeren van meerdere cognitieve taken.
Eigen handelen
Automatisering en AI vereisen dat mensen zich aanpassen aan systemen die deels zelfstandig handelen, wat vraagt om nieuwe vormen van monitoring en interventie. Technologische omgevingen bevatten veel afleidingen (bijv. notificaties, pop-ups). We moeten leren irrelevante prikkels te onderdrukken om ons te concentreren op taakrelevante informatie. Effectief gebruik van nieuwe technologie vereist dat gebruikers niet alleen leren hoe iets werkt, maar ook ontwikkelen wanneer en waarom ingrijpen nodig is.
Literatuur
Ball, L.J. e.a. 2023). (Cognitive Psychology in a Changing World. Routledge
Geismar, H. en H. Knox, red.(2021). Digital anthropology. Routledge
Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! SWP