Het ‘nieuwe’ veranderen
Verandering
Hoe kun je veranderen definiëren? Bijvoorbeeld als is een proces van aanpassing of transformatie binnen een organisatie als reactie op interne of externe krachten, met als doel het verbeteren of in stand houden van effectiviteit, duurzaamheid of concurrentievermogen. Veranderen is (helaas/gelukkig?) een voortdurend proces.
In organisaties heb je verschillende soorten veranderingen met hun eigen karakter. Bijvoorbeeld: structurele verandering: herindeling van afdelingen, functies of hiërarchie; culturele verandering: aanpassing van gedeelde overtuigingen, waarden of gedrag; technologische verandering: adoptie van nieuwe systemen of digitalisering; duurzaamheidsverandering: aanpassing op basis van ecologische principes; innovatiegedreven verandering: doorbraken in aanpak, processen of producten. Het ‘nieuwe’ veranderen vraagt om een gelaagde benadering.
Vormen
Steeds ontstaan weer nieuwe vormen van verandering:
| Nieuwe vorm van verandering | Omschrijving | Voorbeeld |
| Digitalisering | Technologie als drijver | AI-tools, automatisering |
| Innovatie/kennis | Continu leren & experimenteren | Design thinking, agile |
| Duurzaamheid | Waardengedreven verandering | CO?-neutraliteit |
| Complexiteit | Snel, onvoorspelbaar & adaptief | COVID-aanpassingen |
| Mentale modellen | Fundamentele overtuigingen aanpassen | Zelforganisatie |
Uitdaging
Die verschillende soorten veranderingen kennen daardoor weer andere uitdagingen. Bijvoorbeeld weerstand door gebrek aan vertrouwen of vasthouden aan de oude manier van werken of technologie die onvoldoende geïntegreerd is. Nieuwe vormen van verandering vragen niet alleen om een ander doel, maar ook om een andere manier van veranderen. Zonder systeeminzicht, mentale reflectie en co-creatie zal verandering oppervlakkig blijven of terugkaatsen.
Verandermanagement
Dit betekent dat organisaties verandering niet meer in één dimensie moeten benaderen, maar tegelijkertijd in meerdere lagen: technologisch, gedragsmatig (cultuurverandering,), ecologisch (ecologische impact, duurzaamheid) en innovatief (experimenteren). Er is een verhoogde behoefte aan systemisch en transformatief leiderschap gericht op co-creatie, ecosystemen en netwerkbeheer.
Verandermanagement verschuift van projectmatige implementatie naar het regisseren van experimenten en adaptieve leerculturen . Zonder gezamenlijk toekomstbeeld ontstaat fragmentatie of weerstand. We moeten zingeving ervaren in het waarom van verandering. Verandering verspreidt zich via mensen, niet via schema’s. Relaties, gedrag en communicatie bepalen het tempo.
Literatuur
Ensour, J.A. en M.S. Alhmeidiyeen. (2025). The Future of Change Management: Innovative Approaches for Today’s World. Generis Publishing
Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2022). Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg) organisaties. SWP
Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! SWP
30 jaar ervaring als consultant en als interim manager. : Strategisch adviseur op het gebied van digitale transformatie en platformtechnologie; associé bij CCzorgadviseurs) ; adviseur professionele ontwikkeling. Partner InfraVitaal (www.infravitaal.nl; harry@infravitaal.nl). Toezichthouder Zorggroep Tangenborgh en ALS Zorgregelaars. Mede-bestuurder van de Coöperatieve Uitgever Virtuoos (https://uitgevervirtuoos.nl/) . Auteur van een vijftiental boeken over zelforganisatie, professionele ontwikkeling, platformtechnologie en digitale transformatie (van de gebouwde omgeving).
