Wendbaarheid

In de huidige tijd wordt steeds meer van leidinggevenden verwacht dat ze over digitale wendbaarheid beschikken: het kunnen schakelen tussen technologiegebruik, cultuurverandering en organisatieleerprocessen . Digitalisering maakt het mogelijk technologie in te zetten voor feedback en besluitvorming. Leiderschap is steeds meer co-creatie: iedereen is actief in veranderprocessen.

Sensitiviteit

Bij hybride werken komt steeds meer het belang van cultuursensitiviteit naar voren. Cultuursensitiviteit is het vermogen om bewust te zijn van eigen culturele vooronderstellingen, andere perspectieven te herkennen en respecteren en daar gedrag en communicatie op aan te passen. Juist bij werken op afstand is dit belangrijk. E-mails kunnen leiden tot misverstanden en feedback kan verschillend worden geïnterpreteerd.

AIQ

adaptieve intelligentieAdaptieve intelligentie AIQ) is de mentale vaardigheid van management om flexibel, leergericht en effectief te reageren op voortdurende verandering. Het overstijgt traditionele IQ (cognitieve intelligentie) en EQ (emotionele intelligentie), en richt zich op het vermogen om: te leren van nieuwe situaties, gedrag en beslissingen aan te passen aan contexten die snel veranderen en tegelijkertijd een waardenkompas vast te houden.

Adaptieve intelligentie stelt management in staat om beslissingen te nemen met onvolledige informatie, verschillende perspectieven te integreren (inclusief culturele), van koers te veranderen zonder gezichtsverlies en anderen te begeleiden door ambiguïteit. Mentale flexibiliteit kun je ontwikkelen door reflectievragen als: wat weet ik zeker of wat verandert er in mijn omgeving? Voor medewerkers geldt dan de vraag: wat zien jullie dat ik niet zie?

Balans

Het leuke van management is dat je twee waarheden tegelijk moet kunnen vasthouden:

  • Langetermijnvisie: richting geven, waarden bewaken, strategisch denken.
  • Dagelijkse adaptatie: flexibel reageren op veranderingen, leren in real time, mensen meenemen.

Zonder visie is er geen richting, maar zonder adaptiviteit wordt visie dogmatisch. Zonder co-creatie is er geen betrokkenheid, maar zonder strategie wordt alles ad hoc. Zonder leren stagneert vernieuwing, maar zonder technologie mis je schaalbaarheid.

Adaptieve intelligentie verwijst naar het vermogen om effectief gebruik te maken van technologieën en tegelijkertijd aanpasbaar te zijn door in te spelen op snelle veranderingen in markt, cultuur, structuren en verwachtingen. Het gaat om de capaciteit om je gelijktijdig te richten op vernieuwing (exploration) en optimalisatie (exploitation).

Literatuur

Salih, A.M. (2024). Digital Leadership: Evidence from Theory and Practice. Routledge
Woldendorp, H., A. Jeninga en A. Eliens. (2025). Kun je me doorverbinden met…mezelf? Een reisgids voor kinderen en volwassenen. Virtuoos