‘When people talk, listen completely. Most people never listen’( Ernest Hemingway)

Trump effect

Er is zeer veel literatuur over het fenomeen leiderschap. Terwijl tot recent er veel aandacht was voor diversiteit en inclusiviteit lijkt het Trump effect juist weer te leiden naar meer controle en hiërarchie. Ik heb in een aantal blogs over complexe systemen laten zien dat dat echter niet werkt. Wat te doen en waarom empathie een beter model is.

Design benadering

Uit de design hoek komt het model van creatief leiderschap. Leiderschap begint met het begrijpen van mensen, niet met het aansturen ervan. Empathie leidt tot betere samenwerking, innovatie en inclusiviteit. Empathie vormt in wezen de basis van vertrouwen en betekenisvol handelen. Door open te staan, te oefenen met luisteren en je bewust te worden van blinde vlekken, ontwikkel je empathisch vermogen en dus een betere rolinvulling.

Empathie

empathieEmpathie kun je onderscheiden naar cognitieve empathie (het begrijpen van iemands perspectief), emotionele empathie (het aanvoelen en meevoelen met iemands emoties) en actieve empathie (empathie omzetten in actie). Empathie is het vermogen om je in te leven in de gevoelens, perspectieven en ervaringen van anderen. In tegenstelling tot sympathie (meevoelen op afstand) betekent empathie dat je je zo direct mogelijk probeert te verplaatsen in de ander.

Empathie zorgt voor verbinding met mensen, creativiteit zorgt voor vernieuwing en helderheid maakt het bruikbaar en toepasbaar. Helderheid biedt de mogelijkheid complexiteit om te zetten naar inzichten. Creativiteit biedt de mogelijkheid problemen op een nieuwe manier te benaderen. In dit model worden mensen samengebracht, ongeacht hun afkomst of ervaring.

Ruis

In de huidige wereld vol informatie, snelheid en complexiteit is het belangrijk dat je kunt onderscheiden wat belangrijk is en wat ruis is. Dit vraagt mentale focus, rust, en het vermogen om abstracte ideeën of chaotische situaties te structureren. Onduidelijkheid kost immers energie. Mensen moeten gissen, interpreteren of corrigeren. Helderheid betekent niet dat alles simpel moet worden gemaakt, maar dat je bewust kiest voor een vorm van communicatie en structuur die anderen helpt begrijpen, meedenken en bijdragen.

Creativiteit

Creativiteit is het vermogen om op nieuwe manieren te denken, problemen op te lossen en betekenisvolle verandering teweeg te brengen. Creativiteit draait in essentie om menselijkheid: het vermogen om mogelijkheden te zien waar anderen grenzen zien Dat kan iedereen op zijn/haar eigen wijze. Empathie zorgt dat je begrijpt voor wie je iets creëert. Helderheid zorgt dat wat je bedenkt begrijpelijk en toepasbaar wordt. Creativiteit zorgt dat je überhaupt iets nieuws kunt bedenken of vormgeven.

Literatuur

Gheerawo, R. Creative leadership. Penguin
Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2023). Toezichthouden in de 21e eeuw. Vertrouwen als basis voor goede governance. SWP
Woldendorp, H., A. Jeninga en A. Eliens. (2025). Kun je me doorverbinden met…mezelf? Een reisgids voor kinderen en volwassenen. Virtuoos