‘Self-awareness of where you sit in the ecosystem and what you need to do to win is something everyone would do well to develop’ (Pfeffer, p. 25)

Macht als kernmechanisme

machtMacht is geen afwijking, maar een kernmechanisme van organisaties. Organisaties kunnen beschouwd worden als politieke arena’s waarin individuen strijden om middelen, erkenning en invloed.

Organisaties functioneren niet op basis van pure rationaliteit, maar door macht en invloed die beslissingen mogelijk maken. Mensen hebben uiteenlopende belangen, doelen en waarden; macht is het middel waarmee conflicten worden opgelost en keuzes worden afgedwongen. Macht kan geleerd en geoefend kan worden: het is een vaardigheid die iedereen kan ontwikkelen door strategisch gedrag.

Macht hoeft dus geen duister of immoreel iets te zijn, maar eerder een noodzakelijk instrument als je iets gedaan wilt krijgen en dat vooral in situaties waarin belangen botsen. De grootste belemmering ben je vaak zelf: zelftwijfel, en angst voor imago-gedoe. Het gaat niet alleen om wat je weet of doet, maar ook om hoe je verschijnt: non-verbaal gedrag, houding, stemgebruik, de signalen die je uitzendt richting anderen. Jouw reputatie, jouw “merk” als persoon, is van groot belang. Hoe zien anderen je? Welke associaties hebben ze met je?

Macht staat niet op zichzelf

Macht hangt sterk samen met relaties, netwerken, wie je kent, en hoe je centraal staat in informatiestromen. Macht is geen statisch bezit: wie macht heeft maar niets doet ermee, verliest vaak invloed. Succes legitimeert veel van wat eraan voorafging. Wanneer je resultaten boekt, wordt vaak minder kritisch gekeken naar hoe je die hebt bereikt.
In de context van verandermanagement gelden 7 regels (Pfeffer) als aanwijzingen voor wie verandering wil leiden en duurzaam wil realiseren:

  • Zorg dat jijzelf geen belemmering bent voor jouw invloed (regel 1).
  • Durf bestaande conventies of werkwijzen uit te dagen die verandering in de weg staan (regel 2).
  • Let op hoe je overkomt als veranderaar: uitstraling beïnvloedt vaak of mensen je volgen of negeren (regel 3).
  • Bouw duidelijk aan jouw positie en reputatie als veranderkracht — “merk” jezelf als iemand die zaken voor elkaar krijgt (regel 4).
  • Gebruik je netwerk om steun te vinden en informatiestromen te beïnvloeden — veranderinitiatieven slagen zelden in isolement (regel 5).
  • Handel: realiseer concrete resultaten, dat versterkt jouw positie en maakt vervolgverandering mogelijk (regel 6).
  • Onderken dat zodra je successen boekt, je best practices worden en de weerstand vaak afneemt (regel 7).

Macht vergt soms dat je regels of conventies overtreedt om vanzelfsprekendheden aan de orde te stellen. In organisaties zitten juist in de routines vaak de grootste belemmeringen voor vernieuwing. Succes verandert de perceptie van je handelen. Wat eerst weerstand opriep, wordt achteraf vaak gezien als visie of lef. Zorg voor politieke intelligentie: inzicht in belangen, allianties, timing en symboliek.

Literatuur

Pfeffer, J. (2022). 7Rules of power. Surprising-but true- advice on how to get things done and advance your career. Swift
Woldendorp, H., A. Jeninga en A. Eliens. (2025). Kun je me doorverbinden met…mezelf? Een reisgids voor kinderen en volwassenen. Uitgever Virtuoos