‘Change doesn’t happen from a grand design. It emerges from new conversations, new connections, and new possibilities.’ (Margaret Wheatley,)

Wantrouwen

VerandervraagIn veel organisaties sneuvelt verandering niet door inhoud, maar door: wantrouwen, silo-denken, ‘wij vs. Zij’ reflexen, culturele misverstanden en defensief gedrag tijdens onzekerheid. Wanneer mensen zich niet gezien, gehoord of betrokken voelen, ontstaat weerstand of passiviteit, zelfs als de verandering rationeel logisch is. Een veelgehoorde "verandervraag" is: What’s in it for me?

Verandering wordt juist dan geaccepteerd als we er betekenis en voordeel in zien. We verzetten ons zelden tegen verandering op zich. We verzetten ons tegen: verlies van controle, onzekerheid over onze rol, gevoel niet gehoord te worden en het gevoel dat verandering tegen ons gebeurt i.p.v. met ons.

Belangen

Verandering slaagt wanneer belangen meegroeien. Belangen zijn bijvoorbeeld zekerheid, waardering, comfort of identiteit. Veelgemaakte fouten bij het proberen mee te nemen van mensen zijn zeggen dat je luistert, maar al besloten hebben. Wees daarom transparant over wat vaststaat en wat open staat. Uitleggen i.p.v. eerst proberen te begrijpen. We willen gezien worden voor we bereid zijn te zien wat jij ziet. Bij te snel oplossingen aandragen ontstaat er geen ruimte voor verwerking, verkenning, mede-eigenaarschap. Relatie is een voorwaarde voor resultaat.

Eenvoudig gezegd: Je verandert systemen door mensen te verbinden. En je verandert mensen door systemen te ondersteunen.

Netwerk

Veel veranderingen worden gedreven buiten de klassieke hiërarchie. Dit betekent dat verandering steeds vaker niet alleen komt van officiële leiders, directie of formele veranderprogramma’s. Zonder vertrouwen wordt elke verandering een machtsstrijd. In moderne organisaties ontstaat echte beweging vaak vanuit het netwerk, niet vanuit de hiërarchie. Dit komt omdat werk complexer en sneller is geworden. Beslissen vanuit management werkt dan te traag. Verandering ontstaat zo emergent en niet gepland. Processen creëren richting, relaties creëren beweging en vertrouwen creëert snelheid en duurzaamheid.

Invloed

Een aantal collega’s hebben invloed omdat ze weten, niet omdat ze bovenaan staan. Dat kan gaan om technische experts, informele leiders, netwerkbouwers of klantnabije medewerkers. Voor management betekent het dat macht verschuift van positie naar invloed. Goed kunnen beïnvloeden wordt belangrijker dan formele bevoegdheden. Leiderschap bestaat uit een omgeving bouwen waarin verandering kan ontstaan. De eigen rol beperkt zich tot ruimte maken, richting geven, verbinden, en beschermen wat ontstaat.

Literatuur

Jamil, I.et al. (2025). Building Bridges: Unique Ideas on Breaking Down Barriers, Forging Meaningful Relationships and Uniting People
Pauk, M. (2025). Build a Golden Bridge: How to Lead Change When You're Not in Charge. Ponte
Woldendorp, H. ,A. Jeninga en A. Eliens. (2025). Kun je me doorverbinden met…mezelf? Een reisgids voor kinderen en volwassenen. Uitgever Virtuoos