Al meer dan 20 jaar probeert Jim Collins samen met een uitgebreid onderzoeksteam erachter te komen waarom bepaalde bedrijven in staat zijn boven vergelijkbare ondernemingen uit te stijgen en bovendien beter bestand blijken te zijn tegen allerlei vormen van tegenspoed.

Hun bevindingen zijn vastgelegd in een vijftal boeken, waaruit de volgende summiere conclusies zijn geselecteerd:

Het egelprincipe
Topbedrijven zijn er als geen ander in geslaagd inzicht te krijgen in datgene waarin zij de beste konden worden (hun talent), dat tevens de meeste hartstocht bij hen opriep (passie) en waaraan bovendien een glashelder verdienmodel gekoppeld was (economische motor).
hedgehog
Dat inzicht hebben zij echter alleen weten te verwerven door de harde feiten steeds onverschrokken onder ogen te zien. Daarvoor is binnen de onderneming een klimaat nodig, waarin echt naar mensen geluisterd wordt, waar ruimte is voor dialoog en debat en waar naar oorzaken en niet naar schuldigen wordt gezocht.
Natuurlijk komen dat soort diepe inzichten niet uit de lucht vallen. Het versimpelen van de complexe wereld dat daarvoor nodig is, vergt tijd en in veel gevallen is het gebruik van een denktank onontbeerlijk.

Bovendien is tenslotte nodig, dat ongeacht de eventuele schijnbare onoplosbaarheid van de problemen, er bij iedereen een rotsvast vertrouwen bestaat, dat de onderneming uiteindelijk succesvol zal zijn. (de Stockdale-paradox)

De mens staat altijd centraal
Dat begint natuurlijk bij de leiding van het bedrijf. De echte toppers koppelen bescheidenheid aan wilskracht en nederigheid aan onverschrokkenheid.

Hun enorme ambitie is niet gericht op eigen gewin, maar op het wel en wee van het bedrijf. Dat betekent onder meer dat nepotisme hen vreemd is en dat zij altijd kiezen voor de beste mensen op de juiste plekken.

Wat dat laatste aangaat zijn zij onvermurwbaar. Liever geen medewerker dan een ongeschikte, al zou dat allerlei organisatorisch ongemak betekenen. Het is onzinnig energie te verspillen aan de motivatie en begeleiding van onbekwame medewerkers. De juiste mensen motiveren namelijk zichzelf!

Toppers zullen bepaalde strategische veranderingen ook nooit doorvoeren, voordat zij de juiste mensen op hun plaats hebben, zelfs al kost dat jaren. Met medewerkers, die de goede mentaliteit niet bezitten, is de "oorlog" namelijk niet te winnen.

Bedrijfsdiscipline
"Zakelijk succes ontstaat uit een mix van creativiteit, verbeeldingskracht, springen in het diepe en visionaire toewijding."

Een prachtig citaat waar echter het begrip discipline ontbreekt, terwijl langdurig zakelijk succes zonder niet-aflatende discipline zo goed als onmogelijk is. De topper weet echter elementen als creativiteit en discipline op de juiste manier te mixen en in te bedden in de bedrijfscultuur.

Hoe kan men een goed uitgebalanceerde bedrijfsdiscipline ontwikkelen?

  • Op het moment dat duidelijkheid bestaat over de (potentiële) kracht van de onderneming na toepassing van de egelmethode, worden steeds daarmee consistente besluiten genomen, bedoeld om het vliegwiel in beweging te brengen en zo beslissend momentum te realiseren.
  • Er wordt voor gezorgd dat het momentum niet uit de hand loopt, door groei bewust binnen bepaalde grenzen te houden.
    Dave Packard's wet:"Een geweldig bedrijf is niet haalbaar als de groei van de onderneming constant groter is dan de toename in het aantal juiste mensen om die groei te implementeren.
    Daarmee voorkomt men dat de rest van de onderneming de groei niet kan bijhouden of dat er zelfs liquiditeitsproblemen ontstaan. Een strak georganiseerde groei volgens het "20 mile march" principe voorkomt ook haastige beslissingen in turbulente tijden of bij plotselinge "buitenkansjes".
  • Nieuwe concepten worden eerst uitgetest middels proefballonnetjes en dan pas wordt de zeppelin opgelaten.
  • De toppers als Bill Gates en Steve Jobs zijn allemaal "productief paranoïde", dwz steeds bedacht op allerlei dingen die mis kunnen gaan, maar zich door die angsten echter niet laten paralyseren, maar steeds de juiste voorzorgsmaatregelen treffen. Daartoe behoort ook het aanhouden van wellicht inefficiënt hoge cash reserves voor onverwachte gebeurtenissen of domme pech.
  • Bij de manier waarop een topbedrijf reageert op uitdagingen en tegenvallers komt het gedisciplineerde gedrag ook sterk naar voren. Nooit worden overhaaste en paniekerige besluiten genomen, maar altijd op een weloverwogen en afgemeten manier. Dat geldt uiteraard ook voor ingrijpende technologische vernieuwingen.

De geluksfactor
Uit het onderzoek komt ook naar voren, dat topbedrijven niet meer of minder door geluk getroffen of door pech achtervolgd worden dan vergelijkbare goede bedrijven. Waar het onderscheid gemaakt wordt, is in de manier waarop met de wisselingen in het fortuin wordt omgesprongen.
Toppers gaan er eenvoudigweg vanuit dat een fase van stevige pech onvermijdelijk is en zij zijn daarop dan ook voorbereid.

Wat is de relevantie van dit verhaal voor gewone stervelingen?
Net zo goed als amateursporters en aanstormend talent opkijken tegen de profs en proberen hen te imiteren om zich te verbeteren, zo kan ook de startende en de zelfs al goed boerende ondernemer natuurlijk veel leren van de toppers.

De toepassing van ideeën als het egelprincipe, bijna maniakale voorbereiding, ijzeren bedrijfsdiscipline en productieve paranoia liggen tot op zekere hoogte binnen ieders bereik. Het lijkt natuurlijk of de uitvoering ervan ongelooflijk veel tijd en energie kost en dat er daardoor ternauwernood nog een privéleven mogelijk is.

Dat is ten dele waar, maar bedenk dat een slecht lopend bedrijf energie vreet en een goed lopend bedrijf daarentegen energie geeft!

(Google auteur)

 
Categorie Organisatie Advies