Wat is bionica?

bionicaVoor organisaties wordt het steeds belangrijker om om te kunnen gaan met complexiteit. Bionica is de wetenschap die zich bezig houdt met het leren van biologische systemen bij het oplossen van complexe systemen. Biocybernetica is gericht op het controleren en reguleren van processen binnen levende systemen.

Binnen ieder systeem is sprake van variabelen die van invloed zijn op het functioneren. Deze variabelen kunnen van kwalitatieve en kwantitatieve aard zijn. Ieder variabele kan een eigen rol hebben: als stabilisator, regulator of kritische factor. Het gaat erom de belangrijkste variabelen in beeld te krijgen en welke interconnecties plaatsvinden.

Bij bionica draait het om inspiratie uit de natuur te halen en daarbij gebruik te maken van inzichten die betrekking hebben op systemen. Bionica (bios = leven, technica = techniek) probeert principes uit de natuur te doorgronden en de lessen daaruit te gebruiken om te komen tot nieuwe innovaties of innovatieve oplossingen.

Toepassing in het sociaal domein (gemeentelijke verantwoordelijkheden)

In een recent verschenen boek (Woldendorp/Hoekman, 2019) hebben we vanuit een evolutionair perspectief naar het sociale domein gekeken. Wij hebben ernaar gekeken hoe je in het sociaal domein sociale innovatie teweeg kunt brengen. We denken dat de overgang van transitie naar transformatie geen recht doet aan de praktijk van het sociaal domein. Er is geen sprake van een fase waarin de transformatie is afgerond. Door de voortdurende maatschappelijke ontwikkelingen is het verstandig een open systeembenadering te hanteren die vergelijkbaar is met de ontwikkeling van het evolutionaire systeem. Er is geen einde of einddoel.

De praktijk van het sociale domein is te beschouwen als een systeem van mensen dat mee evolueert met de sociale werkelijkheid. Het sociaal domein fungeert als een menselijk systeem en heeft de noodzaak steeds adaptievere sturingssystemen te ontwikkelen, zodat het kan beantwoorden aan de steeds complexer wordende maatschappelijke situatie. Een benadering vanuit de bionica kan hierin veel inzichten geven.

Literatuur

  • Malik, F. (2015). Navigieren im Zeiten des Umbruchs. Die Welt neu denken und gestalten. Frankfurt: Campus Verlag
  • Poelman, V. (2015). De natuur als uitvinder. Miljarden jaren aan innovatie gratis beschikbaar. Amsterdam: Carrera
  • Woldendorp, H. en J. Hoekman. (2019). De weerbarstige praktijk. Een evolutietheorie van het sociaal domein. Amsterdam: SWP