Perspectief

In een vorige blog ben ik ingegaan op de problematiek van arbeidsmarkt schaarste in de zorg van het perspectief van ‘wicked problems’. De noodzaak van transformatie heb ik daar uitgelegd. De zorgvraag stijgt, er is een tekort aan zorgprofessionals en zorgkosten stijgen. Zorg krijgt steeds meer te maken met de impact van de digitale transformatie. Het betekent dat verschillende technologische hulpmiddelen en oplossingen worden gebruikt om de patiëntervaring en zorgverlening te verbeteren, nieuwe bedrijfsmodellen te creëren en communicatie efficiënter te maken. Kern is te kijken naar het logistieke proces en hoe deze zorglogistiek kan worden verbeterd. De instrumenten van digitale technologieën zijn daar een afgeleide van.

Standaardisering versus maatgericht

Zorg kenmerkt zich doordat de probleemoplossing in zijn algemeenheid vier fasen (diagnose, behandeling, uitvoering oplossing, monitoring effecten van oplossing) kent, terwijl de feitelijke oplossing altijd individueel is: verschillend in verschillende situaties en voor verschillende problemen. Het gaat om het vinden van de balans tussen gestandaardiseerde processen en persoonsgerichte zorg. Daarbij is data gedreven werken een belangrijk onderdeel van die zoektocht.

Data gedreven werken

zorglogistiekHet delen van data (op een veilige manier) leidt tot een doelmatiger opzet van zorgprocessen en tot meer zeggenschap van zorgvragers. De digitale opslag van informatie maakt het mogelijk om verbanden te leggen, patiëntdata te verrijken en informatie te vergelijken Het innoveren van zorglogistiek blijkt echter niet eenvoudig. In de praktijk zie je nog regelmatig dat de inzet van technologie niet goed doordacht is, maar beperkt wordt ingezet. Dat leidt dan tot inzet van bijvoorbeeld een zorgrobot omdat een andere organisatie dat ook doet. Daarbij speelt ook het omgekeerde dat zorgorganisaties niet altijd bereid zijn hun (positieve/negatieve) ervaringen te delen.

Data gedreven werken werkt in de context waarin binnen de eigen zorgorganisatie een voor iedereen herkenbare visie op de digitale transformatie aanwezig is. Om tot een transformatie te komen is concretisering van die visie en -strategie nodig, net als een voor iedereen herkenbaar implementatietraject.

Internaliseren van digitalisering

Digitale transformatie in de gezondheidszorg gaat niet alleen over de technologische innovatie maar om een systemische verandering van alle aspecten. Om innovaties tot een succes te maken gaat het om het herontwerpen van zorgprocessen, waarbij de betrokken zorgprofessionals de voordelen zien zodat de nieuwe werkwijze wordt geïnternaliseerd. Innovatie ontstaat dus niet zozeer door de technologie an sich maar door de juiste toepassing in het zorgproces. Ook hier gaat het om waarde toevoegen.

In opleidingen wordt wel meer aandacht besteed aan innovatievaardigheden, maar de verbinding met de zorgpraktijk is niet altijd voldoende. Belangrijke innovatievaardigheden zijn: kunnen oplossen van complexe problemen; kritisch denken; samenwerken met anderen; sociale en emotionele intelligentie; besluiten kunnen nemen; kunnen onderhandelen; empathie.

Literatuur

Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2019). Dit is waardegedreven zorg. Veranderen vanuit systemisch perspectief. Amsterdam: SWP

Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2022). Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties. Werken met de Systemische Ontwikkel Matrix (SOM). Amsterdam: SWP

Woldendorp, H. (2021). Technologische en sociale innovatie in de ouderenzorg. De impact van COVID-19. Amsterdam: SWP