‘Change fatigue refers to the overwhelming exhaustion, disengagement, and stress experienced by individuals and organizations due to continuous or poorly managed change’ (Ben Barrah, p. 29).

Veranderaanpak

In de context van de toenemende impact van AI is het belangrijk inzicht te hebben in effectieve veranderaanpakken. Een essentieel onderdeel van een veranderaanpak zijn gedragsinzichten. Effectieve verandering vereist concrete gedragsverandering, niet alleen nieuwe ideeën of processen. Je kunt daarbij zes verandergebieden onderscheiden.

  1. Planning en risicomanagement: het gaat er om van te voren te analyseren wat fout kan gaan.
  2. Narratief en communicatie gaat om het bedenken van een persoonlijk verhaal om draagvlak te creëren.
  3. Leiderschapsondersteuning gaat om het koppelen van concreet gedrag aan bepaalde resultaten.
  4. Betrokkenheid van stakeholders gaat om het in beeld brengen van informele netwerken en het benutten van sleutelfunctionarissen.
  5. Het meten van verandering doe je door te experimenteren met verschillende interventies.
  6. Leren en ontwikkelen bereik je door het belonen van leerinspanningen.

Gedrag

gedragsveranderingGedrag ontstaat als drie voorwaarden aanwezig zijn: kunnen we het, hebben we de gelegenheid en willen we het. Gedrag kun je toetsen via observatie en experiment. Context gedreven interventies zijn het dichtst bij ons.
Kern is dus verandering van gedrag. Hoe bereik je dat? Door niet alleen te kijken naar resultaten maar ook hoe die bereikt zijn. Welk gedrag is zichtbaar veranderd (voorbeeld: van de stijging van klanttevredenheid kijk je hoe vaak medewerkers klanten bij binnenkomst proactief groeten). Gedragsdoelen maak je meetbaar. Dan kan door vragen te stellen die niet zozeer reflecteren op intenties of meningen maar op concreet gedrag.

Gedragsverandering

We zeggen vaak iets anders dan wat we doen. Observeer daarom gedrag, niet alleen meningen. Steeds blijkt dat context bepalend is. Gedrag wordt sterk gestuurd door de omgeving en het moment, niet (alleen) door ons karakter. We zijn voorspelbaar irrationeel. Ons gedrag wijkt af van logica door vooroordelen, routines en sociale invloeden.

Gedragsverandering is vaak lastig vorm te geven. Breng daarom belemmeringen als gemak, angst, onzekerheid en gewoontes in beeld. Probeer zoveel mogelijk met experimenten te werken en zo min mogelijk met (eigen) aannames. Verstandig is klein te beginnen en op te schalen als daadwerkelijk gedrag blijkt te veranderen.

Literatuur

Ben Barrah, B.en P. Jordanov. (2024). The dynamics of business behavior. An evidence-based approach to managing organizational change. Wiley
Woldendorp, H., A. Jeninga en A. Eliens. (2025). Kun je me doorverbinden met…mezelf? Een reisgids voor kinderen en volwassenen. Virtuoos