Wat is een data gedreven organisatie?

‘Changing the culture is the hardest part of becoming data-driven — but it’s also the most important’ (Thomas H. Davenport)

Attitude

Een datacultuur ontstaat niet door data-oplossingen, maar door het creëren van een omgeving waarin mensen data willen, durven en kunnen gebruiken om betere beslissingen te nemen. Veel organisaties investeren in tools, dashboards en datawarehouses. Maar zonder de juiste houding, vaardigheden en gewoontes bij medewerkers blijft data ongebruikt of onbegrepen.

Integratie

In veel organisaties wordt data als controlerend of beoordelend ervaren. Een gezonde datacultuur maakt data toegankelijk, begrijpelijk en veilig om mee te werken. Een datacultuur betekent dat data een vanzelfsprekend onderdeel wordt van besluitvorming – op elk niveau. Het is belangrijk dat we vragen durven stellen over data, onderling betekenis geven aan data (data storytelling) en ons niet blind staren op cijfers, maar kritisch blijven denken.

Datageletterdheid

Als je wilt dat data impact maakt, moet je investeren in mensen, processen en cultuur en niet alleen in technologie. De echte transformatie begint wanneer iedereen in de organisatie zich eigenaar voelt van data en ermee durft te werken. Datageletterdheid is het vermogen om data te begrijpen, interpreteren, kritisch te bevragen en toe te passen in de praktijk. Het is een kernvaardigheid in moderne organisaties – net zo belangrijk als taalvaardigheid of digitale vaardigheid. Datageletterdheid groeit door doen en praten, niet alleen door training.

Datageletterdheid werkt pas echt als het gewoonte wordt door bijvoorbeeld data-inzichten in evaluaties, beleid en teamdoelen te verwerken.

Dan moet vanaf de start met data worden gewerkt. Gebruik data al bij probleemanalyse: wat zeggen de cijfers over de omvang, spreiding of trends van dit probleem? Laat beleidsopties vooraf toetsen op data: welke scenario’s zien we als we deze maatregel nemen? Gebruik data om voortgang en effecten te monitoren. Maak vooraf meetbaar: wat willen we bereiken? Hoe meten we dat?

Datacultuur

Een datacultuur kent drie voorwaarden:

(Nb: houd uw telefoon horizontaal voor compleet overzicht van de onderstaande tabel.)

Willen zorgt ervoor dat eigenaarschap wordt gevoeld. We zien de waarde van data in als we begrijpen waarom data belangrijk is voor ons werk. Dat doe je door data te koppelen aan doelen. Belangrijk is ook dat je betrokken bent bij het ontwikkelen van dashboards of rapportagesystemen. Durven ontstaat door het normaal te vinden dat niemand alles weet. Kunnen ontstaat door te werken met toegankelijke en begrijpelijke data.

Literatuur

Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2022). Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties. SWP
Vaill, A. (2025). Data Culture. How to Succeed with Digital Transformation and Artificial Intelligence. Icon Books