Het nut van traagheid

‘The most basic and obvious answer to the question ‘How are we situated in the world’ is simply ‘on our feet’(Rosa, p.47).

Het gaat (te) snel

In zijn algemeenheid denken we dat het leven sneller gaat. We ervaren vaak een gevoel van vervreemding: de wereld lijkt iets waar we doorheen rennen, maar niet echt mee verbonden zijn. Technologie, markt en sociale druk versnellen het leven zo sterk dat we wel veel ervaren, maar weinig echt voelen. We hebben altijd haast: we plannen de dag vol. We hebben daardoor steeds meer input, maar geen tijd om die input te laten bezinken.

Diepte?

In sociale relaties hebben we weliswaar veel contacten maar weinig diepte: we hebben honderden ‘vrienden’ of connecties, maar minder echte gesprekken. In werksituaties zijn we een groot deel van de dag bereikbaar. Veel van onze ervaringen in de beschikbare vrije tijd lijken op het vullen van een bucket list: we willen dit festival nog zien, of deze plekken bezocht hebben.

Aandacht

Om daar mee om te gaan is een sterkere verbinding met de wereld een optie. Resonantie is het moment waarin we geraakt worden en interactief reageren, alsof er een dialoog ontstaat tussen mens en wereld: bijvoorbeeld een wandeling waarin de natuur je ‘terugpraat’. Kenmerken van resonantie zijn: openstaan om geraakt te worden en responsiviteit: we antwoorden vanuit onszelf op wat de wereld ons biedt. Een dergelijke ervaring verandert ons, hoe klein ook.

Wat te doen? Je kunt meer aandacht besteden aan relaties met specifieke mensen: een onverwachte, diepe uitwisseling met een collega of vriend. Je voelt je verbonden met activiteiten die je uitvoert. Maar ook kun je geraakt worden door een landschap, het ruisen van de zee of een stilte in het bos.

Onverwacht

Werk is vaak heel dominant. Het helpt om ‘echt’ aanwezig te zijn en niet te gaan multitasken. Zorg dat je oogcontact maakt en luister eens zonder meteen te antwoorden. Stel je open voor onverwachte gebeurtenissen. Dat kan door nieuwsgierig te zijn in plaats van direct oplossingsgericht. Het maken van verbinding vergt tijd en traagheid. Plan daarom ruimte om een gesprek te voeren.

In een digitale wereld dreigt alles meetbaar en optimaliseerbaar te worden. Levenskwaliteit vraagt echter om ervaringen die niet instrumenteel zijn.

Literatuur

Rosa, H. (2019). Resonance: A Sociology of Our Relationship to the World. Polity
Woldendorp, H., A. Jeninga en A. Eliens. (2025). Kun je me doorverbinden met…mezelf? Een reisgids voor kinderen en volwassenen. Virtuoos