Zijn we in staat tot empathie in ons verweer tegen COVID-19?

 
Ik heb in een aantal eerdere blogs aangegeven dat het moeilijk is te komen tot een gedeeld kader hoe we met COVID-19 om kunnen gaan. Ik doe een poging.

Eerdere verwante blogs:

• Dilemma's rondom covid-19: waarom spelen belangrijk is
• Wanneer delen we dezelfde werkelijkheid?
• Pandemie als taalspel
• Een cybernetisch perspectief op het omikron-virus
• Hoe komen we uit de pandemie?

Contextuele betekenisgeving

Vertrekpunt is dat rekening wordt gehouden met contextuele betekenisverlening en situationele omstandigheden. Je kunt constateren dat de werkelijkheidsdefinitie van groepen in de samenleving m.b.t. COVID-19 verschillend is. Er is een bepaalde mate van empathie nodig is om een dialoog goed te laten verlopen.

Belang van empathie

Empathie gaat om het denkbeeldig verplaatsen in de leefwereld van de ander met het doel om die zo goed mogelijk te begrijpen. Empathie kent een affectieve, cognitieve en interpretatieve dimensie. Invulling van de interactie, kennis en betekenisgeving komen bij elkaar. In de interactie kan begrip voor de andere steeds worden gecorrigeerd.  De interactie op dit moment is meer  confronterend: de ander heeft ongelijk. De gebuikte taal is een manier om de impliciete betekenissen van deelnemers te leren en hun daden te begrijpen (prikdictatuur<-> het ontbreekt aan solidariteit met mensen met beperkingen).

Empathie gaat in dit kader om het maken van een omgeving die in staat is zichzelf te verbeelden in de context van iemand die kiest voor vaccinatie dan wel niet vaccinatie. Het gaat om het ‘ervaren’ van zijn/haar behoeften, wensen, handelingen, motivatie en gevoelens en op basis daarvan te handelen. Hierbij geldt dat zicht nodig  is op iemands overtuigingen en ervaringen. Die geven een verklaring voor een mogelijk handelingskader.

Inzicht in context

Er wordt niet uitgegaan van het verklaren van gebeurtenissen door algemene regels (wij/zij) maar hoe in een bepaalde situatie ontwikkelingen plaatsvinden. Centraal staan het belang van taal, interactie, nadruk op de praktijk en oog voor de verscheidenheid van menselijk gedrag. De vraag die centraal komt te staan kunnen we tot een gedeeld analysemodel komen dat ruimte biedt voor meerduidige betekenisgeving.

Ontwerpregels

De nadruk ligt op betekenisgeving vanuit een werkelijkheid die door betrokkenen (gevaccineerden en niet-gevaccineerden) verschillend wordt ervaren. Het accent ligt dus bij interactie en het construeren van een interpretatiekader hiervan, dat het mogelijk maakt tot nieuwe ontwerpregels te komen voor die interactie. Je streeft ernaar op een andere manier met elkaar om te gaan.

Literatuur

Bisschop Boele, E. (2017). Op zoek naar de betekenis van cultuurparticipatie. Oratie. Rotterdam: Erasmus University Rotterdam

Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory. A practical guide through qualitative analysis. London: Sage

Geertz, C. (1983). Local knowledge. Further essays on interpretive anthropology. New York: Basic Books.

Smaling, A. (2008). Dialoog en empathie in de methodologie. Oratie. Utrecht: Universiteit voor Humanistiek

Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022).  Zie je big picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP