Veel dynamiek

StrategieontwikkelingKenmerken van de huidige tijd zijn: hoge mate van complexiteit, grote mate van verbondenheid, veel dynamische veranderingen, onzekerheid over de toekomst, ondoorgrondelijkheid van complexe systemen en de onvoorspelbaarheid van hun gedrag.

Organisaties zijn niet statisch: ze moeten steeds het verschil tussen de toekomst en het heden overbruggen. Met aandacht voor het gedeeltelijk bekende en de onbekende toekomst. De meeste theorieën over strategieontwikkeling gaan ervan uit dat mensen rationeel handelen. Dat kon weleens tegenvallen. Strategieontwikkeling is nog lastiger in een tijd waarin we zelf vinden dat er veel disruptie plaatsvindt. Dat wordt veroorzaakt door technologie, maar heeft grote invloed op gedrag.

Perspectiefontwikkeling

De strategie van de organisatie wordt beïnvloed door de keuzes vanuit leiderschap. Strategie is richting in combinatie met begrenzing: wat willen we en waar zijn we van. Strategie is gericht op: bewustwording en alertheid vergroten binnen de gehele organisatie; het vergroten van het vermogen om bestaande patronen van waarnemen ter discussie te stellen en de ontwikkeling van veelzijdigheid om nieuwe perspectieven te ontwikkelen; uitdagingen in de wereld van vandaag onderzoeken en willekeur en toeval (non-lineariteit) daarin een plek te geven; de behoefte aan verschillende perspectieven om te voorkomen dat men zich blindstaart op het bestaande.

Ontwerpregels

Wat zijn nu effectieve ontwerpregels voor een effectieve strategieontwikkeling in een complexe wereld? Huizenga komt met zes:

  • Verlangen: balans tussen geloof (waarom doen we wat we doen) en feiten. Bepaal wat je gaat doen om iets groters te bereiken; stel fundamenteel de verschillende aspecten aan de orde; zorg voor feitelijke onderbouwingen
  • Discipline: balans van kern over meer. Bepaal eerst wat je kern is en zorg dat je daar steeds vanuit gaat.
  • Beweging: balans tussen snel handelen en snel aanpassen. Hier gaat het om motivatie van mensen en teams om zich aan te passen om hub doel te bereiken. Meeste mensen kennen drie motivaties: ik wil iets bereiken; ik wil invloed op anderen; ik wil me verbinden.
  • Gedrag: balans tussen disruptie boven doen. Hier gaat het om het vormgeven van ander gedrag: hoe mensen denken en doen.
  • Innovatie: balans van exploreren boven exploiteren. Hier gaat om de tijdshorizon die wordt gehanteerd: lange termijn of korte termijn.
  • Impact: balans tussen performance en doel. Hier gaat het om waarde gedreven veranderingen en het geven van (nieuwe) betekenis.

De boodschap

Strategieontwikkeling komt voort uit veel interacties. De uitkomst gaat gepaard met beelden en gevoelens. Een strategie wordt weergegeven in een verhaal dat enthousiasmerend werkt. Als de boodschap(er) niet geloofwaardig is zal de uitkomst onverwachte resultaten kunnen opleveren. De zes ontwerpregels  bieden een kader voor een geloofwaardig verhaal.

Literatuur

Huizenga, E. (2019). Strategy meets behaviour: new design principles to innovate. Oratie, Universiteit van Maastricht

Jeninga, A. en H. Woldendorp. (2023). Toezichthouden in de 21e eeuw. Vertrouwen als basis voor goede governance. Amsterdam: SWP

Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: SWP