Is schaalvergroting de oplossing?

Door grote trends als vergrijzing, veranderende zorgbehoeftes en impact van technologie en informatisering is de gezondheidszorg continu op zoek naar manieren om de zorg naar de patiënt efficiënter en klantvriendelijker in te richten. Een van de kernthema’s die vaak oplaait is de schaal van zorginstellingen.

Het denken over schaal is doorgaans simplistisch, namelijk in de betekenis van omvang. Hierdoor is onvoldoende aandacht voor samenwerking over de grenzen van organisaties heen en het werk dat ook binnen grootschalige organisaties wordt verricht om zorg op maat van patiënten te organiseren.  Het gaat erom tot een goede afweging te komen tussen schaalvergroting door fusie, schaalverkleining of meer aandacht voor netwerksamenwerking.
 
zorg

Principes van schaalgrootte

Een belangrijk aspect bij de inrichting van zorgprocessen is de schaalgrootte van de organisatie waarin die processen plaats vinden. De complexiteit van organisaties neemt steeds meer toe. Dat betekent dat inzicht nodig is in de werking van complex adaptieve systemen. Het grootste complex adaptieve systeem is het leven dat terugkomt in de hele bandbreedte van cellen tot megasteden.

Zorgorganisaties worden gekenmerkt door drie mechanismen: transactiekosten (bij welke schaalgrootte heb ik de laagste kosten); organisatiestructuur (hiërarchie of zelforganisatie) en positionering op de zorgmarkt. Door deze drie mechanismen zie je een grote neiging naar schaalvergroting. De vraag is of dat vanuit complexiteit de beste strategie is.

Werken met platformtechnologie

Binnen het platformVmZ (www.platformvmz.nl)  laten we zien dat schaalgrootte op niveau van cliënten en teams rond cliënten door het faciliteren via platformstrategie mogelijk is. Het PlatformVmZ is ingericht om juist de individuele verscheidenheid (variëteit) van cliënten als uitgangspunt te nemen.

Het PlatformVmZ beschikt daarom over een eigen cliëntportaal waardoor cliënten zelf als ‘hoofdkantoor’ kunnen fungeren. Daarvoor is een aparte zorgbalie (www.curaevitelbalie.nl) ingericht. De cliënten worden ondersteund bij de toegang op de zorg (WMO; ZVW; WLZ).

De cliënten hebben inzicht in profielen van zorgprofessionals die passen bij hun zorgvraag. De keuze voor bepaalde zorgprofessionals ligt bij de cliënt. Cliënten hebben inzicht in het evenwicht tussen de geïndiceerde zorg en de geleverde zorg. Zij (of het geautoriseerde netwerk) hebben inzicht in het zorgplan en de communicatie tussen zorgprofessionals.

Zorgprofessionals worden ondersteund op alle aspecten van een zelfstandige invulling van hun rol: indicatiestelling; opstelling zorgplan; planning; registratie uren; facturatie en declaratie; borging zelfstandigheid; ondersteuning vakmanschap). Dat geldt op het (recursie)niveau van individuele invulling, teamniveau, zorgbedrijf (bijvoorbeeld zorgcoöperatie).

Om gemakkelijker met variëteit op de verschillende systeemniveaus om te gaan heeft het PlatformVmZ een model van een kostenmaatschap ontwikkeld. Op die manier wordt het optimale evenwicht tussen individueel ondernemerschap en gezamenlijke marktpropositie bereikt.

Literatuur

  • Postma, J. (2015). Scaling care. An analysis of the structural, social and symbolic dimensions of scale in care. Dissertation, Erasmus University Rotterdam
  • West, G. (2017). Scale. The universal laws of growth, innovation, sustainability, and the pace of life in organisms, cities, economies and companies. New York: Penguin Press
  • Woldendorp, H. en A. Jeninga. (2018). Organisaties ontwarren. Systemisch kijken, denken en doen binnen de gezondheidszorg. Amsterdam: SWP