Wat houdt integrale gezondheidszorg in?

Integrale gezondheidszorg betreft het samenbrengen van preventie, zorg en welzijn om zo (het behoud van) het functioneren van de cliënt te faciliteren (Baan). Het gaat daarbij om een effectieve inrichting van zelfmanagementondersteuning, multidisciplinaire samenwerking, evidence based zorgverlening en klinische informatiesystemen.

Persoonsgerichte en geïntegreerde zorg lijkt een manier om de kwaliteit te verbeteren en de kosten in de hand te houden. Bloem (2012) heeft gepersonaliseerde zorg uitgewerkt: de zorg draagt in de eigen beleving bij aan gezondheidswinst. Dat kan als de zorg transparant is: wat is eigenlijk de effectiviteit, kwaliteit en de kosten van zorg. Wat er rondom hen heen zou moeten gebeuren. Het gaat om het faciliteren van eigen beslissingen: wat wil ik en hoe bereik ik dat?
 
zorginrichting

Wat is het doel van integrale zorg?

De mens dient door de professional beschouwd te worden vanuit een integrale blik en de zorg daarom heen wordt zo ingericht en bestuurd. Doel van integrale zorg is het realiseren van betere (ervaren) kwaliteit door zorg op maat. Integrale oplossingen vergt veel van interne – en externe samenwerking.

Integrale zorg is echter moeilijk om te realiseren voor een cliënt die te maken heeft met zelfstandige domeinen en gescheiden financieringen. Daarom is het nodig dat vanuit de verschillende domeinen de samenwerking wordt vormgegeven. Naarmate de casuïstiek duidelijker wordt, zullen maatwerkarrangementen zich ontwikkelen naar generieke arrangementen binnen de betrokken drie domeinen

De vraag is hoe daar effectief mee om te gaan. Interventies dienen gebaseerd te zijn op een goed evenwicht tussen de perspectieven van burgers en die van professionals.

Waar liggen de grenzen van de eigen autonomie van de patiënt?

Begrenzing heeft bij de professional betrekking op tot waar interventies mogelijk zijn. Topol heeft een ‘doctorless patient model‘ uitgewerkt waarin diagnostiek en monitoring vooral bij de patiënt zelf ligt. Voor de burger gaat het bij een ondersteuningsvraag waar de eigen autonomie ophoudt. Vertrouwen heeft betrekking op elkaars rolinvulling, in respect voor elkaar en respect voor de wederzijdse expertise en inbreng.

Een goede digitale infrastructuur ligt aan de basis van een effectievere zorginrichting

Momenteel ontstaan vooral netwerken rondom kwetsbare ouderen. Afhankelijk van de situatie van deze cliënt ontstaat er een kring van zorgprofessionals en mantelzorgers rondom de kwetsbare oudere. Een goedwerkende onderliggende digitale infrastructuur is een voorwaarde voor effectieve en efficiënte samenwerking in netwerken met behoud van kwaliteit van zorg. In de toekomst ontstaan digitale en fysieke netwerken op lokaal, regionaal en (inter)nationaal niveau. Het gaat dan niet alleen om netwerken rondom de patiënt, maar ook om netwerken tussen zorgprofessionals zowel binnen als buiten de muren van het ziekenhuis. Hierdoor gaan schotten verdwijnen en zullen specialismen in elkaar overvloeien.

Door de toenemende connectiviteit en toegankelijkheid van informatie is er een steeds grotere groep geïnformeerde en mondige patiënten (en mantelzorgers). In verschillende fasen van het zorgproces is sprake van gezamenlijke besluitvorming. De patiënt voert met de mantelzorger samen met de zorgprofessional regie over een persoonlijk gezondheidsdossier

Digitale systemen bevorderen de samenwerking met familie en mantelzorg

Samenwerking met familie en mantelzorg rondom zorg en ondersteuning wordt in de ouderenzorg steeds belangrijker. Bij de inrichting van netwerkstructuren tussen professionele zorg en mantelzorg wordt invulling gegeven aan de vier rollen die een mantelzorger kan spelen: als collega, expert, cliënt en naaste. Welke rol het meest prominent is, kan verschillen bijvoorbeeld door de fase van de ziekte of de woonsituatie van een patiënt. Bij iedere rol ligt het accent in de samenwerking anders. Er is veel aandacht voor digitale systemen om de samenwerking te ondersteunen. De platformtechnologie versterkt de rol van de mantelzorger.

De interdependentie tussen mantelzorg, inzet van vrijwilligers en professionele zorg kent een dynamisch karakter. Vanuit verschillende perspectieven zijn verschuivingen gaande: vanuit de sturingsmogelijkheden van een bepaalde doelgroep, vanuit de beleidsvisie, vanuit de plaats waar de zorg geleverd kan worden (verpleeghuiszorg in de thuissituatie) de wijze waarop de zorg is georganiseerd en de mogelijkheden van digitale technologie.

 

Literatuur

Baan, C.  (2015).  Integrale gezondheidszorg. Meer dan de som der delen. Oratie, Universiteit Tilburg

Bloem, S. (2012). Gepersonaliseerde zorg. De juiste richting. Oratie, Nyenrode Business Universiteit

Topol, E. (2015). The patient will see you now. The future of medicine is in your hands. New York: Basic Books

Woldendorp,H. (2021). Technologische en sociale innovatie in de ouderenzorg. De impact van COVID-19. Amsterdam: SWP